Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Łabonary, m-ko w pow. święciańskim, gub. wileńskiej, o 35 w. od Święcian i 4 w. od Wilna, położone nad rz. Dumblą i jeż. Gajgolis. Około 280 mieszkańców, niegdyś własność biskupów wileńskich. Parafjalny kościół drewniany pod wezw. Narodzenia N. M. P. Dokoła olbrzymie lasy rządowe.
Łabunów, wieś i dwór nad rz. Niewiaźą, przy ujściu rz. Berupia, położone w pow. i gub. kowieńskiej. Piękna malownicza okolica. Kościół parafjalny drewniany, fundacji Zabiełłów. Dobra obszaru-około 4 tyś. dziesięcin bardzo żyznej ziemi, własność hr. Zabiełłów. Piękny pałac murowany z parkiem nad Niewiaźą. Prom na Niewiaży.
Łachwa, m-ko i dobra, w pow mozyrskim, gub. mińskiej, nad rzeką Łań o 6 w. od Prypeci położone. O wiorstę od m-ka stacja t. n. kolei PolesKiej. Dobra obszaru około 30 tyś. dziesięcin stanowiły jedno z leśnictw po-Radziwiłłowskich na Polesiu. Olbrzymie przestrzenie leśne i błotne. Ludność m-ka trudni się rolnictwem; drobnym przemysłem i handlem; około 1,000 osób płci obojej. Zarząd gminny i policyjny, szpital gminny i szkoła. Dobra, sprzedane przez ks. Hoheniohe von Derwiźowi, dziś zostały nabyte przez bank Włościański za drogie pieniądze, który literalnie nie wie co z nimi zrobić. Cerkiew fund. Radziwiłłów. Kaplica katolicka na cmentarzu, nowowzniesiona w r. 1906. Dwa młyny na Łani i staw ach.
Ławę na rz., przepływa pod tą nazwą powiaty wiłkomierski i poniewieski, kowieńs. gub., po połączeniu się z rz. Muszą w pow. poniew., przyjmuje nazwę tej ostatoiej, a po połączeniu się z rz. Niemenkiem pod miastem Bauskiem w g. kur. przyjmuje nazwę Aa i po przyjęciu wielu dopływów wpada do Ryskiej zatoki, łącząc się ujściem z Zachodnią Dźwiną. Na brzegu kurlandzkiej Aa leży miasto Mitawa. Kierunek ma z południa na północ.
Ławków, m-ko w pow. telszewskim, gub. kowieńskiej położone, o 45 w. od Telsz. Parafjalny kościół pod wezw. Zbawiciela murowany, erygowany w r. 1629, następnie z gruntu przebudowany w- r. 1876. Miasteczko leży na samej niemal granicy pow. rosieńskiego.
Od Retowa i Worń 3 mile, a od Kolty niań 14 w. W obrębie parafji leży dwór Szawdów, dziedzictwo rodziny Swirtunów. W pobliżu dworu góra Dewajte, kędy za czasów pogańskich składano ofiary bóstwom.
Ławkoźemy, m-ko pow. telsz., g. kowieńs., o 72 w. od Telsz, nad rz. Łaukupis. Około 240 miesz. Parafjalny kościół pod wezw. św. Andrzeja, drewniany.
Łazduny, m-ko i dobra w pow. oszmiańskim, gub. wileńskiej, o 63 w. od Oszmiany i 166 w. od Wilna. Ludności około 600 dusz płci obojej. Kościół filjaljałny drewniany pod wezw. śśw. Szymona Judy i Anny, do parafji w Subotnikach. Dobra, pięknie zagospodarowan.e, obszaru około 8 tyś. dziesięcin, niegdyś własność Wpłodkowiczów, następnie Wołków, dziś stanowią własność H. Korwin-Milewskiego, posła do Rady Państwa z wyborów od gub. wileńskiej.
Łohojsk, historyczne miasteczko i dobra hrabiów Tyszkiewiczów, gubernja mińska, powiat borysowski, 'nad rz. Hajną. Godna to pamięci i uwagi miłośników kraju miejscowość, gdyż jest ona jedną z najciekawszych w gubernji i w kraju. Znakomite zbiory po Konstantym Tyszkiewiczu zostały zeskamotowane przez pseudo-archeologa już zmarłego Henryka Fotera.
Łohiszyn, m-ko i dobra, w pow. pińskim gub. mińskiej, położone przy gościńcu pocztowym z Nieświeża przez Kleck i Słuck do Pińska, 28 w. od Pińska. Zarząd gminny i policyjny. Ludność m-ka przeszło 3000 osób płci obojej, cerkiew parafjalna, przerobiona z kościoła, fundacji Radziwiłłowskiej. Kościół w Łohiszynie słynął cudami w obrazie N. M. P., m-ko i dobra w w. XVJI były własnością Radziwiłłów, Ogińskich, następnie Lubeckićh. Obecnie należą do rodziny rosjanina p. Tokarewa, b. gubernatora mińskiego, drogą rzekomo kupna, "ułatwionego" za zasługi. Przy utrwaleniu posiadania p. Tokarewa około r. 1874 odbył się tu szereg gwałtów. Mieszczanie łohiszyńscy ostatecznie sprawę wygrali, a Tokarewa i komp. usunięto ze służby.
Kościół famy fund. w r. 1609, murowany z grobami rodziny Tyszkiewiczów z Łohojska. Był tu również kościół z klasztorem Bazyijanów, lecz zostały skasowane i zniesione. W r. 1845 z rozkazu rządu wystawiono w pobliża zamku-palacu nową cerkiew. Niegdyś także było tu kilka większych zakładów przemysłowych. Obecnie ludność inka 2.000. Zarządy policyjny i gminny, szkoła. Dobra liczą obszaru przeszło 1,000 włók.
Łojów, m-ko i dobra obszerne w pow. rzeczyckim, gub. mińskiej nad Dnieprem, wprost ujścia do niego rzeki Soźa, o 55 w. od Rzeczycy, przy gościńcu, wiodącym z Rzeczycy do Czernihowa. Ludności przeszło 8,500 osób. Dwie cerkwie, kościół katolicki (filja do Rzeczycy), st. pocztowa, zarząd gminny i szkoła gminna. Dobra Łojów we władaniu Judyckich od r. 1660. następnie Łaszczów i Naruszewiczów. Dobra i dziś liczą około 18 tyś. dziesięcin obszaru. W Łojowie przystań na Dnieprze; ludność trudni się handlem leśnym, rybołóstwem i przemysłem leśnym. Grunta urodzajne. duży procent dobrych łąk.
Łosośna, wieś i dobra w pow. sokolskim, gub. grodzieńskiej, położone w przepięknej okolicy nad brzegami rz. Łosośny (lewy dopływ Niemna). Od Grodna w. 14, od Sokółki 21 w. i od st. kol. żel. Kuźnica 5 w. Dobra te należały do rodziny Jawnutów-Sopoćków; w r. 1878 zostały sprzedane p. Aleks.Ilijaszence.
Łosośna rz., w gub. grodzieńskiej, lewy dopływ Niemna, długości 35 w., przepływa puszczę Róźańską. Nad jej brzegami leży majątek Łososin, niegdyś Sapieźyński, słynie z ogromnej ilości poławianych tu pstrągów, przebywających chętnie w wodach, jak tutejsze, czystych, zimnych i o szybkim prądzie.
Łosk, m-ko rządowe w pow. oszmiańskim, gub. wileńskiej, 42 w. od Oszmiany położone nad strumieniem, wpadającym do rz. Berezyny. Mieszkańców około 700. Dwie cerkwie (mur. i drewn.). Kościół filialny drewniany (niegdyś parafialny). Przy miasteczku jest góra, na której, ongiś stał zamek książąt Łoskich. Istniał tu zbór helwecki, następnie arjański. Własność możnych Kiszków. I tu była drukarnia. Tu w Łosku znamienity Szymon Budny przełożył Nowy Testament na język polski i wydrukował. Tu również były wydrukowane znakomite Frycza Modrzewskiego "Księgi o poprawie Rzplitej" w r. 1577, przełożone po polsku przez Cyprjana Bazylika, z przedmową A. Wołana.
Łoświda, dobra i jezioro w pow. i gub. witebskiej, o 4 mile od Witebska. Dobra obszaru 1,800 dziesięcin stanowią własność rodziny Luboszczyńskich. Jezioro
ma 8,8 w. kwadratowych powierzchni.
Łosza, m-ko w pow. ihumeńskim, gub. mińskiej, położone nad rz. Łoszą, przy drodze z Szacka do Uzdy w okolicy lesistej. Cerkiew pounicka. Niegdyś dziedzictwo Zaranków, następnie Zawiszów, obecnie rodziny Grabowskich (do dom. Tołkaczewicze). Rzeka Łosza, lewy dopływ dość znaczny Niemna, przebiega około i3 mil i wpada do Niemna pod m-kiem Piaseczno.
Łosznica, duża wieś z zarządem gminnym, w pow. borysowskim, gub. mińskiej, o 10 w. od st. Bój ary koi. ż. Brzesko-Moskiew sklej, przy starym gościńcu z Borysowa do Orszy. Odbywała się tu sławna rejterada w r. 1812 d. 25 listopada. Napoleon miał tu główną kwaterę; dom, w którym przebywał, nie istnieje, lecz w pamięci ludu pozostało miejsce, gdzie on stał.
Łoszyca Mała, wieś i piękne dobra, w pow. i gub. mińskiej, o 6 w. od Mińska, z prawej strony rz. Świsłoczy, przy ujściu do niej rz. Łazanki. Dobra, przeszło 3 tyś. dz. wynoszące, były niegdyś starem dziedzictwem Prószyńskich, obecnie stanowią własność p. Eust. Lubańskiego. Położenie prześliczne, grunta bardzo urodzajne, gospodarstwo wzorowe. Piękna rezydencja, przy niej kaplica fundowana przez Prószyńskich.
Łować rz., biorąca swój początek w jeż. Łowacin w pow. horodeckim, gub. witebskiej, następnie przepływa jezioro: Mieżo, Sosno, Czerniasto, Siesito i Castwo i wchodzi w granice gub. pskowskiej, dociera następnie do gub. nowgorodzkiej i wpada do jeż. Ilmenia. Długość biegu Łowaci w gub. witehskiej wynosi 128 wiorst.
Łozowica, m-ko w pow. klimowickim, gub. mohylowskiej, nad rz. Łobźanką, 3 w. od Klimowicz, niespełna 260 mieszkańców. Parafjalny kościół drewniany św. Trójcy, jedyny w powiecie; fundowali go Kirkorowie i Jezuici mieli tu misję aż do r. 1821, czyli do swej kasaty.
Lubań jeż. leży w niegdyś polskich InTlantach, dziś w pow. rzeżyckim, gub. witebskiej, ma 13 w. długości, 7 szerokości, przy głębokości do l,5 sążnia. Powierzchnia 82 wiorsty kwadr. Naokół błota i moczary. Północna część jeziora leży już w gub. litlandzkiej, pow. wendeńskim i tu znajduje się obszerna wyspa. Jezioro należy do dorzecza Dźwiny Zachodniej. Jezioro bierze w siebie wiele rzeczułek i strumieni, z nich wymienić należy rz. Rzeźycę, która bierze początek w jeziorze Raźna; natomiast odsyła część swych wód przez rz. Ewiksztę do Dźwiuy. Poławiają się tu słynne szczupaki, sądaki. leszcze i wiele innych ryb drobnych.
Osuszenie błot i moczarów, otaczających jezioro Lubań, jest rzeczą pierwszorzędnej wagi, lecz z uwagi na ogromne koszta, może być jedynie dokonane kosztem zbiorowym ziemiaństwa okolicznego, bezpośrednio w tem zainteresowanego.
Łuczaj, m-ko i dobra w pow. wilejskim, gub. wileńskiej, o 80 w. od Wilejki i 6 w. od Duniłowicz. W m-ku zarząd gminny i szkółka elementarna. Parafjalny kościół murowany św. Tadeusza Ap., wzniesiony w r. 1776 przez T. Ogińskiego i puzynę. We dworze pałac piętrowy nad jeziorem zw. Łuczajskim. Dobra, w r. 1893 sprzedane przez hr. Edw. Mostowskiego w ręce obce, dostały się ostatecznie generałowi Klejgelsowi.
Łuczyce, wieś z zarządem gminnym i obszerne dobra poleskie w pow. mozyrskim, gub. mińskiej, położone po prawej stronie rz. Ptycza. Od wieków były to dobra lenne, wreszcie przez konstytucje sejmowe z r. 1768 i 1775 za szczególne zasługi przyznano dobra te w liczbie innych zasłużonej rodzinie Jeleńskich. W r. 1883 ostatni właściciel dóbr tych Napoleon Jeleński, umierając zagranicą, porobił znaczne legaty na cele użyteczności ogólnej. Dobra dziś stanowią własność Oskierków i liczą obszaru przeszło 1,000 włók litewskich,
Łukniki, miasteczko w pow. telszewskim, gub. kowieńskiej, 32 w., od stacji Kurszany kolei Lib.-Rom. i 20 wiorst od m. powiat. . Telsz. Kościół, parafja, szkoła ludowa, zarząd gminny, poczta, telegraf .
Łukomla, m-ko i dobra w gub. mohylowskiej, w pow. sieńskim, położone nad jeż. Łufcomką w pięknej miejscowości i bardzo urodzajnej glebie. Cerkiew parafjalna. Ludności około 1,600 mieszkańców. Zarząd gminny i szkoła elementarna. Dobra, obszaru przeszło 2 tyś. dziesięcin, stanowią własność rodziny Miłoszów.
Łukszta, jezioro w pow. telszewskim, gub. kowieńskiej. Przez całe jezioro to, liczące obszaru 1300 dziesięcin, ciągnie się grobla kamienna podwodna, idąca od warowni Wornie, na brzegu jej leżącej. Jezioro bierze w siebie rz. Worniankę i daje początek rz. Situwie, za pomocą której łączy się z jeż. Parszas.
Łunin, wieś i duże dobra w pow. pińskim, g. mińskiej, przy gościńcu, wiodącym do Koźangródka, o 23 w. od Pińska. W granicach dóbr, ó 4 w. od dworu leży st. Łuniniec kol., ź. Poleskiej. Dobra składają się przeważnie z przestrzeni leśnych z połączeniem z dużemi obszarami łąk błotnistych nad brzegami rzek Bobryka i Cny. Roboty generała Źylińskiego, po przekopaniu kanału zw. Łunińskim przyczyniły się do ich osuszenia. We wsi cerkiew parafialna. Dobra, obszaru około 12 tysięcy dziesięcin, stanowią odwieczne dziedzictwo książąt Druckich-Lubeckich. Piękna rezydencja. Kościół murowany flijałny do parafji pińskiej. Do dominium w Łuninie naleźąjeszcze dobra Bohdanówka i Wiełuta, które na cgół podwajają obszar posiadłości ks. DruckichLubeckich.
Łuniniec, duża wieś i st. kol. Poleskiej w pow. pińskim, gub. mińskiej, przy drodze., wiodącej z Łunina do Kożangródka. W miejscu tem krzyżują się linje kolejowe. Wieś niegdyś należała do monasteru w Dziatłowieżach.
Łunna, m-ko i dobra w pow., i gub. grodzieńskiej, położone nad Niemnem, o 40 w. od Grodna. Urząd policyjny i gminny i stacja obserwacyjna rzeczna. M-ko liczy 1,500 mieszkańców. Parafjalny kościół pod wezw. św. Anny, murowany, w roku 1785 wyniesiony przez St. Augusta. Dobra należały niegdyś do Walickich, następnie do Czechówskich, obecnie stanowią własność rodziny Roemerów. Doskonale zagospodarowane.
Łużki, m-ko i dobra w pow. dziśnieńskim, gub. wileńskiej, położone w odległości od Dzisny 35 w., od Głębokiego 26 w. Ludność m-ka wynosi około 1,400 osób. Zarząd gminny. Dobra obszaru 8,500 morgów w dobrej żyznej glebie. Trzy wielkie młyny murowane. Dwór i pałac z ogrodem nad urwistym parowem, nad rz. Mniucica. Parafjalny kościół św. Michała murowany, wzniesiony przez Sapiehów, był tu niegdyś klasztor i szkoły pijarów. Własność obecnie rodziny hr. Zyberk-Platerów.
Łyngmiany, m-ko w pow. święciańskim, gub. wił., o 112 w. od Wilna i 28 w. od Święcian, położone nad jeziorem Żeźdrys. Ludność m-ka wynosi około 340 mieszkańców. Parafjalny kościół drewniany pod wezw. św. Trójcy, wzniesiony w r. 1720 przez Tyszkiewicza. Dobra niegdyś należały do Narbuttów, a w ostatnich chwilach Rzplitej trzymał je Omulski.
Łyntupy, m-ko i dobra w pow. święciańskim, gub. wileńskiej, położone nad rz. Połyntupką. Przez dobra przechodzi kolej wązkotorowa Poniewieź - Swięciany, st. koi. t. n. leży przeszło o wiorstę od dworu. Parafjalny kościół pod wezw. św. Andrzeja, z gruntu wymurowany w r. 1908; stary drewniany pozostał nieco na uboczu, jako ruina. Dobra leśne, piękna rezydencja, prześliczny park. Niegdyś należały do Hyizenów i Buczyńskich, obecnie są własnością p. J. Biszewskiego.
Łysków, m-ko, gub. grodź., pow. wołkowyskiego, przy trakcie Porozów - Różana i Podorosk-Nowydwór, o pięć mil od Wołkowyska. Licha mieścina o ludności w 4/5 żydowskiej, niegdyś starostwo niegrodowe, przekazane przez Matysa Janowicza królowi Zygm. Augustowi. Niegdyś był tu kościół i klasztor Misjonarzy. Na cmentarzu przy kościele parafialnym znajduje się grób Franciszka Karpińskiego znanego poety za czasów Stan. Augusta. Karp. mieszkał w Chorowszczyźnie o wiorst 2, zaś tu otrzymał nadanie królewskie na skraju puszczy Białowieskiej i od r. 1791 zamieszkiwał w osadzie Karp. przez siebie założonej, Chorowszczyzna po śmierci Karp. przeszła w ręce jego siostrzeńca Koziorowkiego. Przedl laty kilkunastu została nabyta i rózkolonizówana między włościan miejscowych. Karp. ur. na Pokuciu w r. 1825. Na płycie grobowej umieszczono napis, ułożony przez samego poetę: "Otoż mój dom ubogie".
Łysźcza, wieś i dobra nad rz. Wiślicą w pow. pińskim, gub. mińskiej, położone przy gościńcu wiodącym z Nieświeża i Klecka do Pińska, o 16 w. od Bobryka, 35 w. od Pińska. Dobra stanowią własność rodziny Skirmuntów, obszar ich wynosi przeszło 80 włók, gospodarka wyśokiej kulturze.