Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Гэты навучальны дапаможнік стаўся вынікам нарады на кафедры беларускага і тэарэтычнага мовазнаўства Гродзенскага дзяржаўнага універсітэта імя Янкі Купалы, якая адбылася пад старшынствам доктара філалагічных навук, прафесара Паўла Сцяцко ў пачатку 2004 года.
На нарадзе канстатавана, што без беларускай сістэмы стэнаграфіі беларуская лінгвістычная сістэма няпоўная, і разгледжана пытанне пра яе неабходнасць і актуальнасць. Было вырашана новую сістэму стэнаграфіі не ствараць, а прыстасаваць да беларускай мовы добра распрацаваную і эфектыўную сістэму М.М. Сакалова, якая ляжала ў аснове адзінай сістэмы стэнаграфіі СССР і ляжыць у аснове рускамоўнай сістэмы стэнаграфіі Беларусі.
У ходзе працы над беларускай сістэмай стэнаграфіі былі прааналізаваныя Адзіная сістэма стэнаграфіі СССР, адна з сістэм стэнаграфіі Расіі, сістэма стэнаграфіі Польшчы. Быў зроблены запыт у Акадэмію навук Украіны і атрыманы адказ, што ўкраінскай сістэмы стэнаграфіі не існуе.
Падчас працы рэалізоўваліся два асноўныя прынцыпы:
1) як мага больш ашчадна падысці да сістэмы Сакалова;
2) як мага больш поўна ўлічыць асаблівасці беларускай лінгвістычнай сістэмы.
Распрацаваная сістэма - вынік кампрамісу паміж гэтымі двума прынцыпамі.
Выпрацаваная сістэма на працягу трох гадоў праходзіла апрабацыю ў Лідскім каледжы, у выніку апрабацыі была праведзена даводка сістэмы і пацверджана яе лагічнасць і завершанасць.
Беларуская сістэма стэнаграфіі дазваляе дасягаць тых жа паказчыкаў хуткасці і чытабельнасці, як і руская.У кожным канкрэтным выпадку гэтыя паказчыкі залежаць выключна ад досведу і навыкаў канкрэтнага стэнаграфіста.
Што такое стэнаграфія?
Стэнаграфія - гэта хуткапіс асаблівымі знакамі, такімі кароткімі, што імі можна запісаць жывую мову. У кнігу рэкордаў Гінэса ўнесены паказчык максімальна дасягнутай хуткасці стэнаграфіі - 173 словы ў хвіліну.
Тэрмін паходзіць ад грэчаскіх словаў stenos - вузкі і grapho - пішу .
Яшчэ ў старажытным Егіпце было заўважана: час, які ідзе на стварэнне іерогліфа, значна большы, чым той, што ідзе на вымаўленне слова. Таму яшчэ ў Егіпце пачалі выкарыстоўваць спрошчаныя іерогліфы, каб наблізіць тэмп пісьма да хуткасці маўлення.
Далейшае развіццё хуткапісу адбываецца ў Грэцыі і Рыме. Аўтарам старажытнага рымскага хуткаснага пісьма лічыцца Тырон.
Лацінскі хуткапіс называўся "тыронавымі нотамі" ( nota - па латыні - знак ).
Сам тэрмін "Стэнаграфія" ўведзены ў Англіі ў 1602 г. Дж. Уілісам. Да ХVІІ ст. існавала да 3000 розных знакаў. Затым пайшлі працэсы скарачэння іх колькасці.
У кірыліцкім пісьме элементы хуткапісу ўжываліся ледзь не ад моманту яго ўзнікнення.
Адна з першых кнігаў па рускай стэнаграфіі выйшла ў 1820 г. у Пецярбургу. Называлася яна "Графодрамия или Искусство скорописи", аўтар М.А. Корф.
У 1858 г. выйшла кніга М.І. Іваніна "О стенографии и применении её к русскому языку". У 1860 г. сістэма Іваніна была апрабавана на практыцы.
М.М. Сакалоў на аснове тэарэтычнага і практычнага параўнання сямі лепшых сістэм стэнаграфіі ўдасканаліў рускую сістэму. Яго метад заснаваны на вывучэнні біяхімічных заканамернасцяў пісьма з улікам частотнасці літар і марфемаў ў звычайным пісьме.
Да расійскіх рэвалюцый 1917 года веданне стэнаграфіі прыраўноўвалася да ведання замежнай мовы.
У 1933 годзе савецкім урадам было прынята рашэнне аб дзяржаўнай адзінай сістэме стэнаграфіі. Яе вучылі ў школах і ВНУ. У пасляваенныя гады савецкая адзіная сістэма стэнаграфіі была распаўсюджана на большасць краінаў сацыялістычнага лагеру. У 1976 годзе сістэма Сакалова была прынята ў Польшчы.
Пасля вайны 1939-1945 гг. стэнаграфію, як правіла, выкладалі на курсах, у прыватнасці пры дамах афіцэраў, а таксама на завочных курсах.
У СССР адзіная сістэма існавала да 1991 г.
Пасля распаду СССР у новых самастойных краінах стэнаграфія пайшла сваімі шляхамі.
Заканадаўцамі моды ў Беларусі сталі спецыялісты блізкія да БДУ і ў першую чаргу Ніна Іванаўна Круглова. У аснове беларускай рускамоўнай сістэмы стэнаграфіі ляжыць усё тая ж сістэма Сакалова.
У канцы ХХ - пачатку ХХІ стагоддзя для запісу беларускамоўных тэкстаў прымянялася руская сістэма стэнаграфіі.
Уласна беларуская сістэма стэнаграфіі на аснове сістэмы Сакалова выкладаецца ў Беларусі з 2004 года.