Гістарычныя, гісторыка-геаграфічныя і археаграфічныя тэрміны
адмін. - адміністартыўны (-ая)
Асв. - асвейскі
Асв. вол. - Асвейская воласць, Асвейскай воласці
б., б-ня, б-ры - баярын, баярыня, баяры (гаспадарскія)
б. пут. - баярын путны
Брасл. пав. (вол.) - Браслаўскі павет (Браслаўская воласць), Браслаўскага павета (Браслаўскай воласці)
в. - вёска
ваяв. - ваяводства
вер. - верагодна
Вілен. - віленскі, віленскага
Віцеб. вобл. - Віцебская вобласць
ВКЛ - Вялікае Княства Літоўскае
вкл - Вялікі князь Літоўскі
воз. - возера
вол. - воласць
г. - год
гасп. - гаспадарскі, гаспадарскія
гор. - горад
г/п - гарадскі пасёлак
гл. - глядзі
Гродз. - гродзенскі (-ая)
Даўгаўп. пав. - Даўгаўпілскі павет Латвійскай Рэспублікі
дзярж. - дзяржаўная (-ы)
друйск. - друйскі
Друйск. вол. - Друйская воласць (Друйскай воласці)
Дрысв. - дрысвяцкі, дрысвяцкія
Дрысв. пав. (вол.) - Дрысвяцкі павет (Дрысвяцкая воласць), Дрысвяцкага павета (Дрысвяцкай воласці)
Дынаб. - дынабургскі, дынабургскага
Жам. - жамойцкі
з. - зямля
з. пуст. - зямля пустая, пустка
зам. - замак
зям. - зямянін, зямянка
кн. - князь
лат. - латышскі, латышская мова
Лат. Р. - Латвійская Рэспубліка
Лід. пав. - Лідскі павет, Лідскага павету
літ. - літоўскі, літоўская мова
Літ. Р. - Літоўская Рэспубліка
Майшаг. пав. - Майшаголскі (-ага) павет (-у)
Меміж. пав. - Меміжскі (-ага) павет (-у)
мешч. - мешчанін
мяст. - мястэчка
пав. - павет, павету
Полац. - полацкі, полацкага
поч. - почырк, почыркам
р. - рака
рас. - расійскі
РБ - Рэспубліка Беларусь
р-н - раён
РП - Рэч Паспалітая
руч. - ручай
РФ - Расійская Федэрацыя
с. - сяло
Себеж. вол. - Себежская воласць Маскоўская дзяржавы (Расіі)
сел. - селішча
Смолв. пав. (вол.) - Смолвенкі (-ага) павет (-у) (воласць, -і)
с/с - сельскі Савет
Троц. - троцкі
ц. - цэнтр
чал. - чалавек
чрнл. - чарнілы (атрамант), чарніламі
чэл. (няв.) - чэлядзь (нявольная)
шл. - шляхчыц
ЭР - Эстонская Рэспубліка
эст. - эстонскі (-а)
Сімвалы
* - дата нараджэння (у генеалогіі).
V - дата сканання (у генеалогіі).
Архіўныя крыніцы і літаратура
Арх. ЮЗР - Архив Юго-Западной России. Ч. I-VIII. Киев: В типографии И. и А. Давиденко, 1859-1914.
Блакітная кніга - Блакітная кніга Беларусі (Водныя аб'екты Беларусі). Энцыклапедыя. Мн.: Беларуская энцыклапедыя, 1994.
Булыка. Даўнія запазычанні - Булыка А. М. Даўнія запазычанні беларускай мовы. Мн.: Навука і тэхніка, 1972.
Булыка. Лексічныя запазычанні - Булыка А. М. Лексічныя запазычанні ў беларускай мове XIV - XVIII c т. Мн.: Навука і тэхніка, 1980.
Варонін - Варонін В. А. Звесткі пра Барысаў камень з першай паловы XVI ст. // Гістарычна-археалагічны зборнік. № 15. Мн., 2000. С. 126-127.
Горбачевскій - Горбачевскій Н. Словарь древняго актоваго языка С ѣ веро-Западнаго края i Царства Польскаго. Вильна: Тип. А. И. Зака, 1874.
Груша, Канцылярыя - Груша А. І. Канцылярыя Вялікага княства Літоўскага 40-х гадоў XV - першай палове XVI ст. Мн.: Беларуская навука, 2006.
ГСБМ - Гістарычны слоўнік беларускай мовы / Рэд. А. І. Жураўскі, А. М. Булыка. Вып. 1-29. Мн.: Навука і тэхніка (Беларуская навука), 1982-2009.
Казлоў-Цітоў - Казлоў Л. Р., Цітоў А. К. Беларусь на сямі рубяжах. Мн., 1993.
Каштанов - Каштанов С. М. Актовая археография. М.: Наука, 1998.
Княз і Масальскі - Княз і Масальскі: документ и і матеріал и XVI ст. Випуск 1 / Підготовка до друку й авторьский текст Андрія Блануци, Дмитра Ващука. Киïв: Університетське відавництво "Пульсари", 2007.
Лаучюте - Лаучюте Ю. А. Словарь балтизмов в славянских языках. Ленинград: Наука, Ленинградское отделение, 1982.
ЛМ-5 - Метрыка ВКЛ, Кніга запісаў 5: РГАДА, Ф. 389, оп. 1, д. 5; НГАБ, KMФ-18, воп. 1, спр. 5.
ЛМ-223 - Метрыка ВКЛ, Кніга судовых справаў 3: РГАДА, Ф. 389, оп. 1, д. 223; НГАБ, КМФ-18, воп. 1, спр. 223.
Л М- 525 - Метрыка ВКЛ, Кніга публічных спраў 3: РГАДА, Ф. 389, оп. 1, д. 525; НГАБ, KMФ-18, воп. 1, спр. 525.
ЛМ-528 - Метрыка ВКЛ, Кніга публічных спраў 7: РГАДА, Ф. 389, оп. 1, д. 528; НГАБ, KMФ-18, воп. 1, спр. 528.
ЛМ-566 - Метрыка ВКЛ, Кніга перапісаў 9: РГАДА, Ф. 389, оп. 1, д. 566; НГАБ, KMФ-18, воп. 1, спр. 566.
Любавский, Областное деление - Любавский М. К. Областное деление и местное управление Литовско-Русского государства ко времени издания Первого Литовского Статута. Исторические очерки. М.: Унив. тип., 1892.
Любавский, Сейм - Любавский М. К. Литовско-русский сейм: Опыт по истории учреждения в связи с внутренним строем и внешнею жизнью государства. М.: Унив. тип., 1900.
Метрыка-43 - Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 43 (1523-1560 гг.): Кніга запісаў 43 (Копія канца XVI ст.) / Падрыхтаваў В. С. Мянжынскі. Мн.: Беларуская навука, 2003.
Метрыка-523 - Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. Кн. публічных спраў 1 / Падрыхтавалі А. І. Груша, М. Ф. Спірыдонаў, М. А. Вайтовіч. Мн.: Беларуская навука, 2003.
Метрика-561 - Литовська Метрика. Книга 561. Ревізіï украïнськіх замків 1545 року / Підготував Володимир Кравченко; НТШ в Америцi; НТШ в Украïні; НАНУ, Інститут украïнськоï археографіï та джерелознавства ім. М. С. Грушевського. Киïв, 2005. (Архівні джерела, т. 7).
Нарбут - Нарбут А. Н. Генеалогия Белоруссии. Вып. 1-4. М., 1995-1996.
Насевіч - Насевіч В. Л. Генеалагічныя табліцы старадаўніх княжацкіх і магнацкіх беларускіх родаў 12-18 стагоддзяў. Мн.: Беларуская энцыклапедыя, 1993.
Насовіч - Насовіч І. І. Слоўнік беларускай мовы. Мн.: БелЭн, 1983. (Факсіміле з выдання: Носовичъ И. И. Словаръ б ѣ лорусскаго нар ѣ чія. СПб.: Тип. Имп. АН, 1870).
НА - Беларусь у другой палове XVI ст. Карта. 1 : 1 500 000 [Аўтар М. Спірыдонаў] // Нацыянальны атлас Беларусі. Мн.: РУП "Белкартаграфія", 2002. Карта № 266.
НГАБ - Нацыянальны Гістарычны Архіў Беларусі (у Мінску).
Оглоблин - Оглоблинъ Н. Н. Объяснительная записка къ карте Полоцкаго повета во 2-й половине XVI-го века // Сборникъ Археологическаго института. СПб., 1880. Кн. III, Отделеніе II. С. 3-53; Кн. IV, Отделеніе II. С. 3-75.
Писцовые книги - Писцовые книги Московскаго государства. Часть 1. Писцовые книги XVI века. Отд. II / Подъ ред. Н. В. Калачова. СПб.: Изд-е Императорскаго Русскаго Географическаго общества, 1877.
Полоцкая ревизия - Полоц кая ревизия 1552 г. / Подг. И. И. Лаппо. М., 1905.
Прыгодзіч, Ціванова - Прыгодзіч М. Р., Ціванова Г. К. Старабеларускі лексікон: Падручны перакладны слоўнік. Мн.: Бел. выд. тав-ва "Хата", 1997.
Пташицкій. Описаніе книгъ - Пташицкій С. Л. Описаніе книгъ и актовъ Литовской Метрики. СПб.: Типография Правительствующего Сената, 1887.
РГАДА - Российский Государственный Архив Древних Актов / Расійскі Дзяржаўны архіў Старажытных Актаў (Масква).
РИБ, т. 30 - Литовская Метрика. Отделъ первый-второй. Часть третья: Книга публичных делъ. Томъ первый // Русская историческая библіотека. Т. 30. Юрьев, 1914.
РНБ - Российская Национальная Библиотека / Расійская Нацыянальная Бібліятэка (Санкт-Пецярбург).
СБГПЗБ - Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча: У 5 т. Мн.: Навука і тэхніка, 1979-1986.
Скурат. Меры - Скурат К. У. Даўнія беларускія меры (лексічны аналіз). Мн.: Навука і тэхніка, 1974.
Спірыдонаў, Беларусь - Спірыдонаў, Міхаіл. Беларусь на карце Вялікага княства Літоўскага 1613 г. // З глыбі вякоў. Наш край: Гіст.-культуралаг. зб. Вып. 2. Мн., 1997. С. 133-195.
Спірыдонаў, Полаччына - Спірыдонаў, Міхаіл. Полаччына ў сярэдзіне XVI ст. // Commentarii Polocenses Historici. T. I, 2004. C. 5-19.
Старабеларускія лексіконы - Старабеларускія лексіконы: («Лексисъ съ толкованіемъ словенскіхъ мовъ просто», «Лексис…» Л. Зізанія, «Синонима славеноросская») / Укладанне, рэканструкцыя, сучаснае правапісна-графічнае ўпарадкаванне тэкстаў, прадмова, пасляслоўе і каментарыі Алены А. Яскевіч. Мн.: Універсітэцкае, 1992.
ТСБМ - Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы / Пад рэд. М. Р. Судніка, М. Н. Крыўко. Мн.: БелЭн, 1996.
Шеломанова - Шеломанова Н. Б. Себежская земля в XVI в.: (Историко-географический обзор) // Археографический ежегодник за 1967 г. М., 1969.
Шыдлоўскі, Друя - Шыдлоўскі, Канстанцін. Друя // Спадчына. 1990, № 2. С. 59-60.
ЭГБ - Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 1-6. Мн.: БелЭн, 1993-2003.
ЭнцВКЛ - Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Мн.: БелЭн, 2005-2006.
Яшкін. Назвы - Яшкін І. Я. Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. Мн.: Навука і тэхніка, 1971.
Яшкін, Слоўнік - Яшкін І. Я. С лоўнік беларускіх мясцовых геаграфічных тэрм i наў: Тапаграфія. Гідралогія. Мн.: Беларуская навука, 2005.
Aleksandrowicz, Rozwój - Aleksandrowicz S. Rozwój kartografii Wielkiego Księstwa Litewskiego od XV do połowy XVIII wieku / 2 wyd., popr. i uzup. Poznań, 1989. (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Seria Historia, Nr. 138).
Aleksandrowicz, Geneza - Aleksandrowicz S. Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w. // Acta Baltiko-Slavica. T. 7. Białystok, 1970. S. 47-10
Arbusow - Arbusow L. Grundriss der Geschichte Liv -, Est -, und Kurlands. Riga, 1918.
Arc hiwum Sanguszków - Archiwum ksążąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1-7. Lwów, 1887-1910.
AGAD - Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:
AGAD, AR - Archiwum Radziwiłłowskie;
AGAD, ML - Metryka Litewska (транслітэраваная; Кнігі 191A - 219);
AGAD, Tzw. ML - Tak zwana Metryka Litewska.
Błaszczyk, Diecezja żmudzka - Błaszczyk G. Diecezja żmudzka od XV do początku XVII w.: Ustrój. Poznań, 1993.
Boniecki, Herbarz - Boniecki A. Herbarz polski. Cz. 1: Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlachieckich. T. I-XVI. Warszawa, 1899-1913.
Boniecki, Poczet - Boniecki A. Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI wieku. Warszawa, 1887.
Deputaci Trybunału - Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1697-1794). Spis / Pod redakcją Andrzeja Rachuby; Opracowali Andrzej Rachuba i Przemysław P. Romaniuk przy współpracy Andreja Macuka i Jewgienija Aniszczenki; Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk. Warszawa, 2004.
Dogiel , CD-5 - Dogel M. Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, in quo pacta, f o edera, tractatus pacis… aliaque omnis generis publico nomine actorum et gestorum monumenta nunc primum ex archivis publicis eruta… rebus ordine chronologico dispositis exhibentur. T. V: In quo ut universae Livoniae, ita speciatim Curlandiae et Semigalliae Ducatum res continetur. Vilnae, 1759.
Dogiel, Limites - Dogel M. Limites Regni Poloniae et Magni Ducatus Litvaniae ex originalibus et exemplis authenticis descri p t et in lucem editi. Vilnae, 1758.
Grimsted, Sułkowska-Kurasiowa. The "Lithuanian Metrica" - Grimsted P. K., Sułkowska-Kurasiowa I. The "Lithuanian Metrica" in Moscow and Warsaw: Reconstruction the Archives of the Grand Duchy of Lithuania. Cambridge (Massachusetts, USA), 1984.
Hedemann, Historja - Hedemann O. Historja powiatu brasławskiego. Wilno, 1930.
Hedemann, Miasta - Hedemann O. Dzisna i Druja, magdeburskie miasta. Wilno, 1934.
LM-5 - Lietuvos Metrika - Lithuanian Metrica - Литовская Метрика . Kn. 5 (1427-1506): Užrašymų kn yga 5 / Parengė Egidijus Banionis . Vilnius, 1993.
LM -8 - Lietuvos Metrika = Lithuanian Metrica = Литовская Метрика. Kn yga Nr . 8 (1499-1514): Užrašymų kn yga 8 / Parengė Algirdas Baliulis, Romualdas Firkovičius, Darius Antanavičius. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidykla, 1995.
Militzer - Militzer, Klaus. Wykaz urzędów Zakonu Kawalerów Mieczowych i zakonu krzyżackiego w Inflantach z Estonią // Inflanty w średniowieczu. Władztwa zakonu krzyżackiego i biskupów / Pod. red. M. Biskupa. Toruń, 2002. S. 107-121.
Natanson Leski - Natanson Leski, Jan. Dzieje granicy Wschodniej Rzeczypospolitej. Cz. 1: Granica Moskiewska w epoce Jagiellońskiej. Lwów; Warszawa, 1922.
Ochmański, Biskupstwo wileńskie - Ochmański J. Biskupstwo wileńskie w średniowieczu: Ustrój i upisażenie. Poznań, 1972.
PSB - Polski s ł ownik biograficzny. T. I-XXXVII. Kraków-Warszawa, 1935-1998.
Radzimiński - Radzimiński, Andrzej. Podziały kościelne Inflant z Estonią // Inflanty w średniowieczu. Władztwa zakonu krzyżackiego i biskupów / Pod. red. M. Biskupa. Toruń, 2002. S. 17-42.
S...cki - S...cki. Dostojnicy litewscy. Rozbiór krytyczny i uzupełnienie dzieła J. Wolfa "Senatorowie" // Ateneum. T. I, 1886. S. 150-164.
Sapiehowie - [Gorczak B.] Sapiehowie. Materjały historyczno-genealogiczne i majątkowe. T. I-III. S.-Petersburg, 1891.
Semkowicz - Semkowicz, Władysław. O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą polską w Horodle roku 1413 // Lithuano-Slavica Posnanensia. Studia Historica. T. III, 1989. S. 7-139.
SG - Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich / Рod redakcją Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego. T. 1-15. Warszawa, 1880-1902 (Eleсtronic facsimile edition: Conceived and edited by Rafał T. Prinke, with additional materials by William F. Hoffman. Chicago, USA: Polish Genealogical Society of America, 2002).
Stern - Stern, C. v. Livlands Ostgrenze im Mittelalter von Peipus bis zu Düna // Mitteilungen aus der livländischen Geschichte. Bd. 23. Riga, 1924-1926.
Urzędnicy centralni - Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy / Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba // Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku. Spisy / Pod red. Antoniego Gąsiorowskiego. Tom XI. Kórnik: Biblioteka Kórnicka, 1994.
Urzędnicy wileńskie - Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy. T. I: Województwo wilenskie, XIV-XVIII wiek / Pod red. A. Rachuby; Oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, P. Romaniuk, przy współpracy U. Jemialianczyk, A. Macuk. Warszawa, 2004.
Wojtkowiak . Delimitacja - Wojtkowiak Z. Delimitacja litewsko-kurlandzka z 1584 roku // Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historica. 1989, T. 3. S. 267-276.
Wojtkowiak . Dryświaty - Wojtkowiak Z. Dryświaty - rubież litewska w średniowieczu // Lituano-Slavica Posnaniensia. Studia Historica. 1985, T. 1. S. 115-139.
Wojtkowiak, Lithuania - Wojtkowiak, Zbysław. Lithuania Transwilniensis saec . XIV - XVI . Podzia ł y Litwy P ół nocnej w p óź nym ś redniowieczu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.
Wojtkowiak, Urzędnicy - Wojtkowiak, Zbysław. Urzędnicy zarządu lokalnego na Litwie. Tytulatura zarządców powiatowych przed reformą administracyjną z lat 1565-1566 // Studia Źródłoznawcze. T. XXIV, 1979. S. 139-155.
Wolff , Kniaziowie - Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od końcu czternastego wieku. Warszawa, 1895.
Wolff, Sena torowie i dygnitarze - Wolff J. Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Ksi ę stwa Litewskiego 1386 - 1795. Kraków, 1885.