Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Аблiг - даўгавое абавязацельства
Адмiнiстратар - службовая асоба, якая кiруе ўстановай; часовы распарадчык
Аканом - гаспадарчы кiраўнiк каралеўскiх або феадальных уладанняў
Акт - 1) пiсьмовы афiцыйны дакумент (або сукупнасць дакументаў), якi засведчвае якое-небудзь юрыдычнае права або дзеянне; 2)апiсанне падзеi, складзенае ў прысутнасцi прадстаўнiкоў улады або сведак
Актыкацыя (лац. acta) - запiс, занясенне дакумента ў актавыя кнiгi, пасля чаго дакумент набываў моц
Алюмн (лац. alumnus) - навучэнец
Антымiнс - асвячоная архiрэем шаўковая хустка з выяваю палажэння Хрыста ў магiлу i абавязкова з зашытаю на адваротным баку часткай мошчаў святых. Без антымiнса нельга адпраўляць лiтургiю
Апат (лац. abbatis) - iгумен каталiцкага мужчынскага манастыра
Архiепiскап (гр. archiepiskopos) - старэйшы епiскап, архiбiскуп, духоўнае званне, сярэдняе памiж епiскапам i мiтрапалiтам, а таксама асоба, якая носiць гэты тытул; кiраўнiк найбольш важнай епiскапii
Архiмандрыт (гр. archimandrites) - вышэйшае духоўнае званне для манахаў, тытул iгумена, а таксама асоба, якая носiць гэта званне
Архiпастыр - старадаўняе паважнае званне вышэйшых чыноў духавенства: епiскапа, мiтрапалiта, патрыярха; старэйшы пастыр
Архiрэй (гр. archiereus)- агульная назва вышэйшых духоўных асобаў (епiскапа, архiепiскапа, мiтрапалiта)
Арцыбiскуп - старэйшы бiскуп, адно з вышэйшых званняў у каталiцкай iерархii
Асэсар (лац. assessor) - судовая службовая асоба, прысутная на сходзе, нарадзе; лаўнiк
Аўгустыны - манахi каталiцкага ордэна, якiя жывуць паводле статута, складзенага Св. Аўгустынам у V ст., адмяняюць уласнасць
Аўдытарыят - судовая ўстанова, якая разглядала справы ўдзельнiкаў нацыянальна-вызваленчага руху ў 1847-1848 гг. у Польшчы, Лiтве, Беларусi
Афiцыял - асоба для вядзення свецкiх справаў пры епiскапе; царкоўны суддзя
Базыльяны - манахi ордэна, якi прыняў статут Базыля Вялiкага (з 1617 г. - унiяцкi манаскi ордэн)
Банiцыя (лац. bonitas) - выгнанне падданага (падданых) з краiны з пазбаўленнем усiх або некаторых правоў
Бенэдыктыны - члены каталiцкага манаскага ордэна, заснаванага ў VI ст. Св. Бенэдыктам Нурсiйскiм
Бенэфiцыя - ахвяраванне маёмасцi (звычайна нерухомай) на карысць царквы вялiкiм князем або прыватнымi асобамi
Бiгамiя (гр. gamos) - пабранне другi раз шлюбам, што з хрысцiянскага пункту гледжання ёсць грэхам
Бiскуп - вышэйшае духоўнае званне ў католiкаў, епiскап
Благачынны - 1) памочнiк епiскапа ў праваслаўнай царкве, якi ажыццяўляў нагляд за духавенствам некалькiх цэрк-ваў або манастыроў; 2) службовая духоўная асоба, што кiруе цэрквамi некалькiх парафiй
Брацтва - рэлiгiйныя аб'яднаннi вернiкаў пры цэрквах i манастырах
Брэве (лац. brevis)- грамата рымскага папы другараднага значэння
Була (лац. bulla) - папская грамата, папскае пасланне важнага зместу
Бурмiстр (ням. bürgermeister) - сябра магiстрата, якi ўзна-чальваў раду
Бэрнардыны - 1) манахi, якiя прынялi статут Св. Бэрнарда Клервоскага (XII ст.); 2) група манахаў у Польшчы i Вялiкiм княстве Лiтоўскiм з больш строгiм, чым звычайна, статутам
Валокi вольныя - свабодная зямельная плошча
Ваявода - намеснiк вялiкага князя ў асобнай вобласцi (ваяводстве) Вялiкага княства Лiтоўскага
Ведамасць споведная - iмянны спiс парафiянаў, якiя спавядалiся ў святара
Вiдымус (лац. vidimus) - афiцыйная копiя дакумента
Вiзытатар (лац. visitatio) - iнспектар, рэвiзор
Вiкарый (лац. vicarius) - у праваслаўнай царкве - епiскап, якi з'яўляўся намеснiкам архiрэя; у каталiцкай - намеснiк епiскапа цi парафiяльнага святара (пароха)
Возны генерал, енерал - службовая асоба з функцыямi выканаўчай улады пры земскiх судах (следчы)
Войскi - службовая асоба ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм, у абавязкi якой уваходзiла назiранне за парадкам i апека над сем'ямi шляхты на тэрыторыi ваяводства, калi шляхта адпраўлялася на вайну ў складзе паспалiтага агульнага рушання, намеснiк каштэляна
Войт (ням. vogt) - 1) галава мясцовага (гарадскога або сельскага) кiравання або самакiравання ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм; 2) асоба, якая назiрае за працай прыгонных сялян i выкананнем iмi павiннасцей
Вопiс - улiковы спiс маёмасцi, дакументаў, спраў i iнш. прадметаў
Вырак - пастанова, рашэнне суда; прысуд
Гараднiчы - службовая асоба, якая назiрала за станам гарадскога замка, будаўнiцтвам i рамонтам абарончых збудаванняў, забеспячэння
Генерал (лац. generalis) - 1) вышэшая асоба (кiраўнiк каталiцкага ордэна); 2) галоўная асоба мiж возных павета; 3) афiцэрскi чын у расiйскiм войску
Гетман (ням. hauptman) - начальнiк войскаў Вялiкага княства Лiтоўскага цi Польшчы
Гiберна - грашовы пабор на зiмовае ўтрыманне войска
Глейт - ахоўная грамата ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм асобам, якiя пазбаўлены грамадзянскiх правоў на 1 год i 6 тыдняў, а таксама неплацежаздольных у вынiку бедстваў тэрмiнам на 3 гады
Графства - зямля, якая знаходзiлася пры феадальным ладзе ва ўладаннi графа
Грунт - зямельны ўчастак, участак ворнай зямлi
Дазорац - службовец, якi выконваў абавязкi наглядчыка за чым-небудзь, ахове чаго-небудзь
Дамiнiканы - сябры манаскага каталiцкага ордэна Св. Дамiнiка, заснаваны ў 1215 г.
Дзяржаўца - кiраўнiк або часовы ўладальнiк тэрыторыi, якая ўваходзiла ў склад дзяржаўных зямляў
Дызунiты (лац. disunitas) - вернiкi ўсходняга абраду, што не прынялi Берасцейскай унii
Дысiдэнт (лац. dissidentis)- той, хто не належыць да паноўнага ў краiне веравызнання; вераадступнiк
Дыяцэзiя (лац. dioecesis)- тэрытарыяльна-адмiнiстрацыйная адзiнка (акруга) у сiстэме кiравання каталiцкай i пратэстанцкай цэрквамi
Дэзiдэрыi (лац. desiderium) - патрэбы, жаданнi, просьбы
Дэканат (лац. decanus)- аб'яднанне некалькiх прыходаў у сiстэме кiравання каталiцкай епархiяй
Езуiты - сябры каталiцкага манаскага ордэна "Таварыства Iсуса", заснаванага ў 1534 г. Iганатам Лаёлам
Епархiя (гр. eparchia)- царкоўна-адмiнiстрацыйная тэрытарыяльная адзiнка на чале з епiскапам у праваслаўнай, каталiцкай i пратэстанцкай цэрквах
Епiскап, біскуп - вышэйшы духоўны сан у хрысцiянскай царкве
Замак - 1) крэпасць; 2) умацаванае жыллё феадала
Застава - залог, заклад
Земяне - дробнапамесныя феадалы, якiя валодалi зямлёй на ўмовах праходжання вайсковай службы ў шляхецкiм рушаннi
Iгумен (гр. hegumenos)- старэйшы мужчынскага манастыра ўсходняга абраду
Iераманах - манах-святар
Iнвентар (лац. inventarium)- падрабязнае апiсанне ўсёй маёмасцi, якая знаходзiлася ў маёнтку, у дзяржаўнай або духоўнай установе з пазначэннем яе каштоў-насцi i атрымоўваемых прыбыткаў
Iндульгенцыя (лац. indulgentia)- каталiцкая грамата на адпушчэнне грахоў, якая выдаецца ад iмя папы рымскага за асобыя заслугi перад царквой або за плату
Iнструмент (лац. instrumentum) - дазвол, пасведчанне на заняццё пэўнай службовай пасады
Iнстыгатар (лац. instigator)- судовы чыноўнiк, якi выконваў функцыi абвiнаваўцы з боку пацярпелага цi дзяржавы
Iнтэрдыкт (лац. interdictum)- забарона адпраўляць набажэнства i праводзiць рэлiгiйныя абрады, якая можа накладацца архiрэямi на гарады, вобласцi, краiны i некаторых асобаў у якасцi пакарання за невыкананне рашэнняў царквы
Каад'ютар (лац. coadjutor)- памочнiк або намеснiк епiскапа, якi прызначаўся папам i меў уладу епiскапа ў каталiцкай царкве
Кадэнцыя (лац. cadentio) - пасяджэнне, сесiя Трыбуналу Вялiкага княства Лiтоўскага
Камандор - старэйшы; вышэйшае званне ў рыцарскiм ордэне
Камiсар (лац. commissarius)- службовая асоба, прадстаўнiк адмiнiстрацыi, якi прызначаўся для выканання нейкага даручэння
Каморнiк - службовая асоба павятовай улады, якая разглядала нявялiкiя зямельныя спрэчкi (памочнiк падкаморага)
Канвакацыя (лац. convocatio), канвакацыйны сойм - сойм, якi склiкаўся ў час бескаралеўя для падрыхтоўкi абрання караля
Канвiкт (лац. convictus) - пансiён, iнтэрнат
Кангрэгацыя (лац. congregatio) - 1) аб'яднанне, сход царкоўных, у прыватнасцi манаскiх, абшчын аднаго ордэна ў каталiцкай царкве для пэўнай мэты; 2) саю-зы каталiцкiх манастыроў, якiя падпарадкоўваюцца адзiным правiлам
Канонiк (лац. canonicus) - духоўная асоба, сябра епархiяльнай капiтулы
Кансiсторыя (лац. consistorium) - 1) падначалены архiрэю калегiяльны епархiяльны орган з царкоўна-адмiнiстра-цыйнымi i судовымi функцыямi; 2) у каталiцкай царкве - нарада кардыналаў з удзелам папы
Кансэнс (лац. consensus) - згода, угода, дамова
Канфедэрацыя (лац. konfederatio) - часовы саюз шляхты, якi ствараўся для дасягнення пэўных палiтычных мэт збройным шляхам
Канфiрмацыя (лац. confirmatio) - 1) зацвярджэнне каралём заканадаўчых актаў, прынятых сеймам; 2) пацвярджальны прывiлей; 3) абрад мiрапамазання ў католiкаў, якi далучае дзетак, што дасягнулi 7-14 гадоў да царквы; у пратэстантаў - абрад прыняцця ў царкоўную супольнасць юнакоў i дзяўчатаў
Канюшы - слуга ў магнацкiм уладаннi, якi загадваў канюшнямi, ганаровае званне ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм
Капá - грашовая адзiнка роўная 60 лiтоўскiм грошам, 75 польскiм грошам
Капелан (лац. cappellanus) - у каталiцкай i пратэстанцкай цэрквах - святар пры каплiцы або хатняй царкве; 2) святар у войску
Капiтула (лац. capitulum) - калегiя духоўных асобаў пры епiскапе ў каталiцкай i пратэстанцкай царкве; 2) сход сяброў рыцарскага цi манаскага ордэна; кiраўнiчы орган ордэна
Каплан - гл. капелан
Каптуровы суд - суд, якi дзейнiчаў у час бескаралеўя
Кармелiты - сябры каталiцкага манаскага ордэна, заснаванага ў XII ст. у час крыжовых паходаў у Палесцiне на гары Кармель (адсюль i назва)
Каронная метрыка - умоўная назва цэнтральнага дзяржаўнага архiва Рэчы Паспалiтай (Кароны)
Катэдра (лат. cathedra - стул, крэсла) - 1) узвышэнне, з якога вядзецца пропаведзь; 2) месца знаходжання епiскапскага пасаду
Каштэлян (лац. castelium) - 1) камендант замка, памочнiк ваяводы; 2) службовая асоба, якая была на чале, разам з ваяводам, агульнага паспалiтага рушання
Квiт - распiска, вэксальнае абавязацельства, пазыковы запiс
Клiравыя ведамасцi - справаздачы ў трох частках i спiсы, якiя складалiся па вызначанай форме i змяшчалi звесткi аб складзе святароў, будаўнiцтве царквы, яе скарбе, парафiянах, аб узнагароджаннях, спагнаннях i iнш.
Ключ - частка вялiкага феадальнага ўладання (эканомii), якая складала асобную гаспадарчую адзiнку з некалькiх вёсак
Кляштар - каталiцкi манастыр
Кнiга - сукупнасць запiсаў пэўнага тэмату, аб'яднаных у адзiн сшытак, судовыя кнiгi змяшчалi матэрыялы, якiя разглядалiся ў гродскiх, земскiх, трыбунальскiх, каптуровых i iнш. судах; кнiгi метрычныя ўключалi запiсы аб нараджэннi, шлюбе, смерцi i вялiся прычтам у кожнай парафii
Краўчы - пасада i прыдворны чын, баярын, якi быў адказны за вялiкакняжацкi стол, з XVI ст. ганаровы тытул у Вялiкiм княстве Лiтоўскiм
Крэпасць купчая - агульная назва дакументаў, якiмi афарм-лялiся прыватна-праўныя пагадненнi куплi-продажу
Ктытар (гр. ktitor) - царкоўны стараста
Курыя (лац. kuria) - 1) рымская (папская) курыя - сукупнасць цэнтральных устаноў, праз якiя рымскi папа ажыц-цяўляе кiраўнiцтва каталiцкай царквой; 2) феадальная курыя - савет сiньёра з яго васаламi ў сярэднiя вякi
Кусташ (польск. kustosz) - службовая асоба, што займалася захаваннем папераў i доглядам архiва
Лава - калегiя магiстрата, якая разглядала i рабiла вырак па крымiнальных справах
Ландвойт, лентвойт - намеснiк (памочнiк) войта
Лаўнiк - службовая асоба магiстрату, што прымала ўдзел у паседжаннях i рашэннях лавы
Легат (лац. legatus) - дыпламатычны прадстаўнiк рымскага папы ў пэўным пытаннi
Лiст - грамата, пiсьмо
Лiтоўская метрыка - умоўная назва цэнтральнага дзяржаўнага архiва Вялiкага княства Лiтоўскага
Лоўчы - службовая асоба, якая ведала рознымi вiдамi палявання, рыбнай лоўляй
Люстрацыя (лац. lustratio) - перыядычнае апiсанне дзяржаўных маёмасцей з мэтай вызначэння iх прыбытковасцi
Магiстрат (лац. magistratus) - выбарны адмiнiстрацыйны i судовы орган самакiравання ў гарадах, якiя мелi магдэбургскае права
Манстрацый (лац. monstratio) - ёмiстасць для захоўвання святых дароў, святых мошчаў
Маршалак - 1) маршалак земскi - кiраўнiк справаў вялiкакняжацкай канцылярыi, старшыня сойму; 2) маршалак дворны - намеснiк маршалка земскага; 3) мар-шалак павятовы - кiраўнiк павятовага войска ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм
Мастаўнiчы - службовая асоба ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм, абавязкам якой быў нагляд за станам дарог, мастоў
Мечнiк - прыдворны, якi падаваў вялiкаму князю меч - сiмвал вярхоўнай улады; ганаровае званне. У XVII-XVIII стст. званне мечнiка ўведзена ў ваяводствах
Мiтрапалiт (лац. metropolites) - вышэйшы сан праваслаўных i каталiцкiх епiскапаў (бiскупаў), галава мiтраполii, якая аб'ядноўвала некалькi епархiй
Навiцыят (лац. novicius) - выпрабавальны тэрмiн царкоўнага iспыту цi ўстанова, дзе праходзяць гэты iспыт
Нунцы (лац. nuntius) - сталы прадстаўнiк папы рымскага ў дзяржавах, з якiмi ёсць зносiны
Паборца - зборшчык падаткаў ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм
Падданы - асоба, якая пражывала ў феадальным уладаннi, залежала ад уладальнiка i выконвала ў яго карысць шэраг павiннасцей
Падкаморы павятовы - судовы чыноўнiк у Вялiкiм княстве Лiтоўскiм, якi ажыццяўляў разбор межавых спрэчак памiж землеўладальнiкамi
Падстолi - памочнiк стольнiка (гл. стольнiк)
Падсудак - памочнiк земскага суддзi
Падчашы - першы памочнiк (намеснiк) чашнiка (гл. чашнiк), з XV ст. ганаровае званне ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм
Пазумент (ням. pasament) - шытая золатам або срэбрам тасьма, якой аздаблялi мэблю, адзенне i iнш.
Пастулат (лац. postulatus) - зыходнае палажэнне, дапушчэнне, якое прымалася без доказу
Пасэсар (лац. possesio) - уладальнiк зямлi паводле права закладавага валодання
Пленiпатэт (лац. plenepotens) - упаўнаважаны
Плябанiя - дом, сядзiба парафiяльнага святара
Пляц - вялiкая незабудаваная тэрыторыя ў горадзе або вёсцы, прызначаная для якой-небудзь мэты
Позва - пiсьмовае паведамленне аб выклiку ў пэўную ўстанову (суд...)
Правiнцыял (лац. provincialis) - у манаскiм ордэне кiраўнiк пэўнай тэратарыяльнай адзiнкай (правiнцыяй)
Пракуратар (лац. procurator) - 1) юрыст, давераная асоба, павераны; 2) асоба, якая кiравала чыёй-небудзь маё-масцю, маёнткам, гаспадаркай
Пракурор - службовая асоба, якая ажыццяўляла нагляд за дакладным выкананнем законаў
Пратапоп - святар (iерэй) вышэйшага чыну; (сiнонiмы - протаiерэй, протапрэсвiтэр) старэйшы святар у белым духавенстве
Прататронiй, прататрон (гр. prototronos) - першапасадны, адна з вышэйшых духоўных пасад, старэйшы ўладыка. Адзнака бiскупа Уладзiмiрскага
Пратэстацыя (лац. protestatio) - скарга, пратэст, з якiм заяўнiк звяртаўся ў суд
Прафес - манах каталiцкага ордэна, якi акрамя трох манаскiх зарокаў, даваў зарок послуху папе рымскаму
Прафесар (лац. professor) - 1) настаўнiк; 2) вышэйшае вучонае званне выкладчыка навучальных устаноў
Протадыякан (гр. protodiakonos) - дыякан вышэйшага чыну
Протапрэсвiтар (гр. protopresvyteros) - галоўны свяшчэннiк у некаторых вялiкiх саборах
Прывiлей (лац. privilegium) - дароўная грамата, дакумент, якi змяшчае вялiкакняжацкае або каралеўскае падараванне асобных правоў прыватным асобам, саслоўям, населеным пунктам i тэрыторыям
Прыёр (лац. prior) - iгумен невялiкага мужчынскага каталiцкага манастыра; 2) памочнiк абата; 3) вышэйшы саноўнiк (пасля вялiкага магiстра) у ваенна-манаскiх ордэнах
Прынцыпал (лац. principalis) - 1) арбiтр, пасрэднiк; 2) началь-нiк, гаспадар, у адносiнах да падначаленых
Прэзiдэнт - лiтаральна, якi сядзiць наперадзе, якi старшынствуе
Прэзэнта - падараванне, наданне, узнагарода
Прэлат (лац. praelatus) - вышэйшая духоўная асоба (архiепiс-кап, епiскап, iгумен) у каталiцкай i пратэстанцкай цэрквах
Прэсвiтэр - у праваслаўнай i каталiцкай царкве - святар
Рада - структурная частка магiстрата (гл. магiстрат), якая ажыццяўляла функцыi выканаўчае ўлады i суда ў маёмасных спрэчках i грамадзянскiх справах
Радца - выбарны сябра ад замежных гарадскiх слаёў урада (магiстрат) на Беларусi ў XIV-XVIII стст.
Рота - форма прысягi, якая засноўвалася ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм вышэйшай уладай або судом; 2) вайсковая адзiнка
Ротмiстр - камандзiр пешай або коннай роты ў войску Вялiка-га княства Лiтоўскага
Рудня - прамысловае прадпрыемства, дзе здабывалi або плавiлi руду
Рэгент (лац. regentis) - 1) часовы кiраўнiк манархiчнай дзяржавы, якi ажыццяўляў вярхоўную ўладу замест манарха; 2) кiраўнiк царкоўнага хору
Рэестр споведных душ - кнiга запiсаў спавяданняў
Рэляцыя (лац. relatio) - паведамленне
Рэпратэстацыя (лац. reprotestari) - паўторнае выказванне пратэсту
Рэскрыпт (лац. rescriptum) - пiсьмо манарха да якой-небудзь высокапастаўленай асобы з паведамленнем аб узнагародзе, з удзячнасцю за паслугi
Садалiцыя (лац. sodalicium) - гурток, аб'яднанне, супольнасць
Скарбнiк - асоба, адказная за фiнансавыя справы пры вялiкакняжацкiм двары, у ваяводствах, паветах
Сойм - вышэйшы заканадаўчы саслоўна-прадстаўнiчы орган у Рэчы Паспалiтай
Справа - збор дакументаў, якiя маюць адносiны да пэўнага факта, здарэння, асобы i змешчаны ў адну вокладку
Стольнiк - прыдворны, якi прыслужваў за княжацкiм сталом, пазней прыдворны чын у Вялiкiм княстве Лiтоўскiм
Стражнiк - слуга, якi ахоўваў панскi лес, ляснiк; асоба, якая служыла ў войску Вялiкага княства Лiтоўскага
Суперiнтэндант (лац. superintendens) - начальнiк мытнi; духоўная асоба, якая ўзначальвала царкоўную акругу
Суперыёр (лац. superior) - старэйшы каталiцкага манастыра (iгумен)
Сурагатар (лац. surregatus) - намеснiк старасты у гродскiм судзе
Суфраган - бiскуп без епархii
Схiзматык - так называлi каталiкi праваслаўных; раскольнiк (ад грэч. schisma - раскол), адступнiк
Таварыш - 1) вайсковец; 2) калега
Таксатар (лац. taxatio) - асоба, якая ўстанаўлiвае таксы, расцэнкi на што-небудзь, ацэншчык
Унiверсал (лац. universalis) - указ або грамата з апавяшчэннем або распараджэннем ваеннага i адмiнiстрацыйнага характару
Унiт - унiят
Унiя (лац. unus) - аб'яднанне ўсходняе царквы з каталiцкай пад уладай рымскага папы, але пры захоўваннi гэтай царквой сваiх абрадаў i ладу набажэнства
Фiскал (лац. fiscalis) - 1) чыноўнiк, якi назiраў за законнасцю ў галiне фiнансавых i судовых дзеянняў урада, устаноў i асоб; 2) даносчык, паклёпнiк
Францысканы - манахі аднаго з каталiцкiх жабрацкiх ордэнаў, названага iмем яго заснавальнiка Францыска Асызскага (заснаваны ў 1207 г.)
Фундуш (лац. fundatus) - 1) фонд мэтавага назначэння; 2) ахвяраванне, дарэнне маёмасцi i iнш. каштоўнасцей (галоўным чынам духоўным асобам, установам)
Харунжы - вайсковая пасада ў Вялiкiм княстве Лiтоўскiм, сцяганосец i адказны за правядзенне мабiлiзацыйных мерапрыемстваў
Чаляднiк - рамеснiк у цэхавага майстра ў феадальных гарадах Беларусi, Лiтвы, Польшчы
Чарнец - манах
Чашнiк - дварцовы i прыдворны чын у Вялiкiм княстве Лiтоўскiм (у XVI-XVIII стст. ганаровы тытул), якi распараджаўся вiннымi скляпамi i падносiў вiно i iншыя напоi да княжацкага стала
Чоп (польск. czop) - падатак з уладальнiкаў бровараў i корчмаў у ВКЛ за вытворчасць i продаж алкагольных напояў
Эдыкт (лац. edictum) - асаблiвай важнасцi ўказ, пастанова, прадпiсанне вярхоўнай улады ў розных дзяржавах
Экзарх (лац. exarchos) - архiепiскап, якi ўзначальваў царкоўную акругу, што ахоплiвала царкоўныя вобласцi, маю-чыя свае асаблiвасцi (этнiчныя, палiтычныя, рэгiянальныя i iнш.)
Экзекутар (лац. exsecutor) - выканаўца судовых выракаў у крымiнальных i грамадзянскiх справах
Экземпт - часовае прыпыненне агульнапрынятых нормаЉў, законаў у адносiнах да пэўных асобаў (вайскоўцаў на час ваенных дзеянняў)
Экстракт (лац. extractum) - кароткi выклад, выпiска, сцiслая перадача зместу, сутнасцi якога-небудзь дакумента, твора
Э(е)лекцыя (лац. electio) - выбары на якую-небудзь пасаду
Энцыклiка - 1) афiцыйнае пасланне рымскага папы да ўсiх каталiкоў або да каталiцкага духавенства ў пытаннях рэлiгii, маралi, палiтыкi.
Юрысдыка, юрыдыка (лац. jurisdieco)- гарадское ўладанне з асобнай падсуднасцю
Acta administratorialia - кiроўныя дакументы (лац.)
Cathedraticum - царкоўны падатак у мiтраполiчай епархii на патрэбы цэнтральнай царкоўнай улады (лац.)
Cum successione - з правам на спадчыну (лац.)
Custos vigilantium - нястомны ахоўнiк (лац.)
Subsidium generalis - усеагульны падатак (лац.)