УДК 930.85
ББК 63.3(4Беи)6
С50
Памяці беларускага гісторыка Міхася Біча (1937-1999) прысвячаецца.
Рэцэнзенты:
Доктар гістарычных навук Аляксандр Краўцэвіч (Варшаўскі ўніверсітэт)
Доктар гістарычных навук Захар Шыбека (Універсітэт Тэль-Авіва).
Смалянчук, А.
«Краёвая ідэя» ў беларускай гісторыі: зборнік навуковых артыкулаў / Аляксандр Смалянчук, др гіст. н. - Мінск : Зміцер Колас, 2017. - 460 с.
SBN 9789857164110.
Матэрыялы зборніка прысвечаныя феномену «краёвай ідэі» або «краёвасці», якая на пачатку ХХ ст. на тэрыторыі «гістарычнай Літвы» была пэўным ідэалагічным канкурэнтам дамінуючай нацыянальнай ідэі ў этнакультурным варыянце. У цэнтры ўвагі даследаванне ўзаемадачыненняў краёвасці і беларускай ідэі. Зборнік складаецца з дапрацаваных артыкулаў 1994-2016 гг., а таксама новых даследаванняў і перакладаў тэкстаў Рамана і Канстанцыі Скірмунтаў, Баляслава Ялавецкага (1904-1906). Таксама публікуюцца тэксты «беларускіх краёўцаў» Антона Луцкевіча і Казіміра Шафнагля (1914-1917).
ББК 63.3(4Беи)6
УДК 930.85
Змест
Прадмова ... 5
АРТЫКУЛЫ
«Краёвая ідэя» і беларускае нацыянальнае Адраджэнне пачатку ХХ ст. ... 9
Ад «ліцвінства» да «краёвасці»: польскі рух у Беларуска-Літоўскім краі ў 1864-1917 гг. ... 44
Ліцвінства, заходнерусізм і беларуская ідэя ў ХІХ - пачатку ХХ ст. ... 59
Нацыя ў пошуках гісторыі ... 75
Заходнерусізм і краёвасць: спроба канцэптуальнага параўнання ... 84
«Краёвая ідэя» і беларускі нацыянальны рух у Заходняй Беларусі ў 1920-1930-я гг. ... 101
Фармаванне «краёвай ідэі» на пачатку ХХ ст.: першыя тэксты і першыя аўтары ... 129
«Ліверпуль на Ясельдзе», або яшчэ пра вытокі краёвасці ... 143
Дзённік Міхала Ромэра як крыніца па гісторыі Беларусі пачатку ХХ ст. ... 157
Адраджэнне вольнага мулярства на беларускіх і літоўскіх землях на пачатку ХХ ст. ... 169
«Kurіer Krajowy» (Вільня, 1912-1914) як беларуска-польскі выдавецкі праект ... 200
Віленскі біскуп Эдвард фон Роп, краёвая ідэя і беларуская мова ... 213
Краёвец Антон Луцкевіч (1884-1942) ... 231
Краёвец Эдвард Вайніловіч (1847-1928) ... 261
«Краёвец» у Дзяржаўнай Думе Расейскай імперыі («думскі эпізод» палітычнай біяграфіі Рамана Скірмунта. 1906) ... 276
Раман Скірмунт (1868-1939) як лідэр беларускага руху (сакавік-май 1917 г.) ... 289
«Чацвёрты падзел»: Рыжскі трактат у ацэнцы зямянаў-краёўцаў ... 304
Towards the Problem of the Sources for the Krajovaść Idea at the Beginning of the 20th Century ... 323
Białorusini w gronie krajowców ... 341
Белорусская национальная идея в начале ХХ в. ... 350
ДАКУМЕНТЫ
Раман Скірмунт. Новыя лозунгі ў справе адраджэння літоўскай нацыі (1904) ... 366
Канстанцыя Скірмунт (1851-1934) у абароне «краёвай ідэі» і адзінства народаў «гістарычнай Літвы» ... 378
Баляслаў Ялавецкі. Літва і яе патрэбы... Нацыянальны катэхізіс Літвы (1905) ... 400
Антон Луцкевіч і «краёвая ідэя» ... 414
Казімір Шафнагель і ягоны зварот «Да нашай краёвай інтэлігенцыі» ... 429
РЭЦЭНЗІЯ
Жыццё і дзейнасць Міхала Ромэра ў даследаванні Збігнева Соляка ... 448
Postscriptum ... 457
Кніга ў PDF