УДК 94(476)+929Скірмунт
ББК 63.3(4Беи)-8
С50
Рэцэнзенты
Доктар гістарычных навук Сяргей Токць (Варшаўскі ўніверсітэт),
Доктар гістарычных навук Захар Шыбека (Універсітэт Тэль-Авіва).
Смалянчук, А.
Раман Скірмунт (1868-1939): жыццяпіс грамадзяніна Краю / Смалянчук Аляксандр Фёдаравіч. - Мінск : Выдавец Зміцер Колас, 2018. - 700 с. [12] л. іл. : іл.
ISBN 978-985-23-0016-2.
У цэнтры ўвагі біяграфія «краёўца» Рамана Скірмунта (1868-1939). Кніга знаёміць з асобай прадпрымальніка, ідэолага «краёвасці», беларускага і польскага палітыка і грамадскага дзеяча, для якога зыходным пунктам публічнай дзейнасці было замілаванне да роднага Краю. Гэты Край пачынаўся з Парэчча на Піншчыне і ахопліваў землі ўсёй гістарычнай Літвы. Краёвы патрыятызм паспрыяў далучэнню Р. Скірмунта да беларускага руху і ўдзелу ў змаганні за незалежнасць Беларусі ў 1918 г. Ягонае жыццё і дзейнасць можна лічыць апошнім актам польска-беларускага сімбіёза, які трагічна абарваўся ўвосень 1939 г.
Кніга адрасаваная ўсім, каго цікавіць мінулае гістарычнай Літвы, Беларусі, Польшчы.
ЗМЕСТ
Прадмова ..... 7
«Смерць, дзе тваё джала?!» ..... 9
Забойства ў Парэччы ..... 10
«Скірмунт» як вобраз прыгнятальніка ..... 18
Вяртанне з нябыту ..... 24
Род і Радзіма ..... 32
Легенда Скірмунтаў ..... 32
Карані «Дуба» ..... 40
Крона «Дуба» ..... 48
«Ліверпуль на Ясельдзе» ..... 59
Грамадзянін Краю ..... 126
Краёвасць паводле Рамана Скірмунта ..... 129
Думскі перыяд ..... 149
Краёвая партыя Літвы і Белай Русі ..... 173
Паміж Менскам, Парэччам і Пецярбургам ..... 194
Вайна ..... 220
Польская супольнасць Менска ..... 245
«Беларускі дзеяч з вялікіх паноў…» ..... 249
Беларускі выбар ..... 249
На чале беларускага руху ..... 257
У апазіцыі да сацыялістаў ..... 290
У «другім эшалоне» ..... 308
Рэвалюцыя і яе «нарады» ..... 328
Перамога бальшавікоў ..... 344
Усебеларускі з'езд ..... 361
Пад знакам «Пагоні» ..... 372
Вызваленне ад бальшавікоў ..... 372
Першыя крокі да незалежнасці ..... 382
Раман Скірмунт у Радзе БНР ..... 403
«Дваяўраднасьць» .....429
Раман Скірмунт і «нямецкі напрамак» дыпламатыі БНР ..... 475
«Страшэнна не хватае Рамана Скірмунта» ..... 494
Паміж Парэччам і Варшавай ..... 517
«Польскі напрамак»: надзеі і расчараванні ..... 517
Доўгая дарога дадому ..... 522
Супраць Рыжскага трактата ..... 528
Ізноў «палескі фармат»? ..... 534
Вяртанне палітыка і… даследчыка ..... 542
У «партыі» Пілсудскага ..... 568
Сенатар ..... 585
«Мемуары» ..... 605
Маёнтак і ягоныя жыхары ..... 623
«Наш Скірмунт» ..... 630
Гісторыя без Скірмунтаў ..... 647
Post scriptum ..... 665
Летапіс жыцця і дзейнасці ..... 669
Імянны паказальнік ..... 678
Кніга ў PDF