Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Еўрапейскi гуманiтарны унiверсiтэт
Вiльня 2012
Institute for Historical Research of Belarus
Homo Historicus 2012
The Annual of Anthropological History
Edited by A.F. Smalianchuk, Doctor of Historical Studies
Інстытут гістарычных даследаванняў Беларусі
Homo Historicus 2012
Гадавiк антрапалагічнай гісторыі
Пад рэдакцыяй доктара гістарычных навук А.Ф. Смаленчука
Рэдкалегiя :
Алесь Смалянчук, Ірына Дубянецкая, Воля Шаталава, Алесь Пагарэлы, Андрэй Вашкевіч
Homo historicus 2012. Гадавiк антрапалагiчнай гiсторыi / пад. рэд. А.Ф. Смаленчука - Вiльня : ЕГУ, 2012. - 526 с.
ISBN 978-9955-773-53-5.
Homo Historicus 2012 працягвае традыцыю гісторыка-антрапалагічнага падыходу да вывучэння мінулага Беларусі, якую распачалі першыя тамы гадавіка (Homo Historicus 2008 i Homo Historicus 2009). Традыцыйная для гадавіка праблема Чалавека ў беларускай гісторыі ў матэрыялах чарговага тома спалучаецца з даследаваннямі міфалогіі, а таксама прэзентацыяй невядомай Беларусікі ў архівах і бібліятэках замежжа, раздзелам прысвечаным памяцi В. Скалабана.
УДК 93/99
ББК 63.3
ISBN 978-9955-773-53-5 © ЕГУ, 2012
© Center for Advanced Studies and Education (CASE), 2012
Зборнік ў фармаце PDF
Змест
ГІСТОРЫЯ, АНТРАПАЛОГІЯ
HISTORY, ANTHROPOLOGY
Айцец Аляксандар Надсам (Лондан)
ЭЎРАПЕЕЦ У ЭЎРАПЕЙСКІМ ГОРАДЗЕ: СКАРЫНА Ў ВІЛЬНІ … 10
Fr Alexander Nadsott (London)
A EUROPEAN IN THE EUROPEAN CITY: SKARYNA IN VILNIA … 10
Вольга Бабкова (Менск)
ЧАТЫРЫ АДАМЫ. 3 НАГОДЫ ПОШУКУ АДРАСАТА ВЕРШАВАНАГА ЛІСТА ФРАНЦІШКА … 20
Vofha Babkova (Miensk)
THE FOUR ADAMS: IN SEARCH OF THE ADDRESSEE OF A FRANCISZEK'S LETTER-IN-VERSE … 20
Аляксандр Радзюк (Гродна)
ПАЎСТАННЕ 1863-1864 гг. У ЛЁСЕ ЖЫХАРОЎ ПЯЦІ ШЛЯХЕЦКІХ ВАКОЛІЦ … 41
Aliaksandr Radziuk (Hrodna)
THE 1863-1864 UPRISING IN THE FATE OF FIVE YEOMAN NEIGHBOURHOODS …41
Андрэй Ціхаміраў (Варшава)
ЖАНОЧЫЯ ВОБРАЗЫ Ў "ЗАХОДНЕРУСКАЙ" НАРАЦЫІ … 69
Andrej Cichamirau (Warsaw)
FEMALE CHARACTERS IN THE "WEST-RUSSIAN" NARRATION … 69
Ганна Энгелькінг (Варшава)
ПАМІЖ ПАНАМ I ЖЫДОМ. ЗАЎВАГІ ПРА СТРУКТУРУ ІДЭНТЫЧНАСЦІ БЕЛАРУСКІХ КАЛГАСНІКАЎ НА РУБЯЖЬІ ХХ-ХХІ ст. (пераклад з польскай мовы А. Пагарэлага і А. Смаленчука) … 89
Anna Engelking (Warsaw)
BETWEEN THE MASTER AND THE JEW: REMARKS ON BELARUSIAN COLLECTIVE FARMS WORKERS' IDENTITY AT THE TURN OF THE 20 th AND 21 st CENTURIES … 89
Ларыса Міхайлік (Гродна)
КАТАЛІЦКІ КАСЦЁЛ БЕЛАРУСІ, ЯГО BЕPHIKI I СВЯТАРЫ Ў ПЕРЫЯД НЯМЕЦКАЙ АКУПАЦЫІ (1941-1944)................ … 118
Larysa Michajlik (Hrodna)
THE CATHOLIC CHURCH ACCORDING TO THE INFORMATION FROM THE OCCUPIED BELARUSIAN TERRITORY (1941-1944) … 118
Аміг Weiner (Stanford)
THE EMPIRES PAY A VISIT: GULAG RETURNEES, EAST EUROPEAN REBELLIONS AND SOVIET FRONTIERS POLITICS … 157
ПЕРАКЛАДЫ
TRANSLATIONS
Фрэдрык Барт (Осла)
УВОДЗІНЫ ДА НАВУКОВАГА ЗБОРНІКА ETHNIC GROUPS AND BOUNDARIES. THE SOCIAL ORGANIZATION OF CULTURE DIFFERENCE (1969) (пераклад з англійскай мовы А. Пагарэлага) … 196
Fredrik Bart (Oslo)
INTRODUCTION TO HIS ETHNIC GROUPS AND BOUNDARIES. THE SOCIAL ORGANIZATION OF CULTURE DIFFERENCE (1969) 196
Міраслаў Грох, Джытка Малечкова (Прага)
ГІСТАРЫЧНАЯ СПАДЧЫНА: КАНТЫНУІТЭТ I ДЫСКАНТЫНУІТЭТ У КАНСТРУЯВАННІ НАЦЫЯНАЛЬНАЙ ГІСТОРЫІ(пераклад з англійскай мовы Д. Фядотавай) … 232
Miroslav Hroch and Jitka Malečková (Praha)
HISTORICAL HERITAGE: CONTINUITY AND DISCONTINUITY IN THE CONSTRUCTION OF NATIONAL HISTORIES … 232
Юзаф Абрэмбскі (Варшава)
ПАНШЧЫНА Ў ПАМЯЦІ ПАЛЕШУКОЎ(пераклад з польскай мовы Г. Бычкоўскай і А. Смаленчука) … 257
Józef Obrębski (Warsaw)
PANSCYNA IN THE MEMORY OF PALIESUKI … 257
STUDIA MITHOLOGICA
Ірына Дубянецкая (Менск)
ЗЬНІКЛЫ БОГ ЗЬНІКЛАГА НАРОДУ: ЭКЗЫСТЭНЦЫЙНЫ ХАОС У ХІТЫЦКАЙ МІТАЛЁГІІ … 297
Iryna Dubianetskaya (Miensk)
THE VANISHING GOD OF THE VANISHED PEOPLE: EXISTENTIAL CHAOS IN HITTITE MYTHOLOGY … 297
Надзея Храпавіцкая (Вільня)
ІЛУЯНКА I ВЯЛЕС: ХТАНІЧНАЕ БОСТВА ІНДАЭЎРАПЕЙСКАГА МІТУ Ў ХІТЫЦКІМ I БЕЛАРУСКІМ УВАСАБЛЕНЬНЯХ … 331
Nadzieya Khrapavickaya (Vilnia)
ILLUYANKA AND VIALIES: THE CHTHONIC GOD OF THE INDO-EUROPEAN MYTH IN HITTITE AND BELARUSIAN REPRESENTATIONS … 331
Ганна Кавалёва (Менск)
СІНЯЯ СВІТА ТЭЛІПІНУ … 342
Наnnа Kavaliova (Miensk)
THE BLUE ROBE OF TELIPINU............... 342
HOMO POLITICUS
Макота Хаясака (Токіа)
КРАЁВАЯ ІДЭЯ Ў ГІСТАРЫЧНАЙ РЭФЛЕКСІІ. ПАРАЎНАЎЧЫ АНАЛІЗ (пераклад з польскай мовы Ю. Марчук і А. Смаленчука) … 351
Makoto Hayasaka (Tokyo)
'KRAJOWOŚĆ' IDEA IN HISTORICAL REFLECTION. COMPARATIVE ANALYSIS … 351
Аляксандр Смалянчук (Гродна)
КРАЁВАЯ ІДЭЯ I БЕЛАРУСКІ НАЦЫЯНАЛЬНЫ РУХ У ЗАХОДНЯЙ БЕЛАРУСІ Ў 1920-1930-я гг. … 380
Aliaksandr Smalianchuk (Hrodna)
'KRAJOWOść' IDEA AND THE BELARUSIAN NATIONAL MOVEMENT IN 1920-1930 IN WESTERN BELARUS … 380
БЕЛАРУСІКА ЎAPXIBAX I БІБЛІЯТЭКАХ ЗАМЕЖЖА
BELARUSIAN SOURCES IN FOREIGN ARCHIVES AND LIBRARIES
Леонид Смиловицкий (Тель-Aвuв)
ИСТОРИЯ БЕЛАРУСИ, ОТРАЖЕННАЯ В ИЗРАИЛЕ: ОБЗОР АРХИВНЫХ КОЛЛЕКЦИЙ ДОКУМЕНТОВ И МАТЕРИАЛОВ … 408
Leonid Srnilovitsky (Tel Aviv)
THE HISTORY OF BELARUS AS REFLECTED IN ISRAEL: A REVIEW OF ARCHIVALCOLLECTIONS OF DOCUMENTS AND MATERIALS … 408
Ганна Паўлоўская, Ірына Краўчук (Варшава)
ФУНДАЦЫЙНЫ ПРЫВІЛЕЙ ПОЛАЦКАГА КАЛЕГІУМА ТАВАРЫСТВА ІСУСА … 429
Hanna Paŭloŭskaya, Iryna Kraŭčuk (Warsaw)
THE FOUNDATION CHARTER OF THE JESUIT COLLEGE IN POLACAK … 429
БЕЛАРУСІКА Ў APXIBAX I БІБЛІЯТЭКАХ ЛІТВЫ (укладальнік A. Смалянчук)… 454
BELARUSIAN MATTERS IN LITHUANIAN ARCHIVES AND LIBRARIES … 454
Вольга Лабачэўская (Менск)
ФАЛЬКЛАРЫСТЫЧНЫ АРХІЎ БЕЛАРУСКАГА МУЗЕЯ ІМЯ ІВАНА ЛУЦКЕВІЧА: ВЯРТАННЕ ПРАЗ 65 ГАДОЎ … 465
Voĺha Labačeŭskaya (Miensk)
FOLKLORE ARCHIVE OF THE IVAN LUCKIEVIC BELARUSIAN MUSEUM: REDISCOVERED AFTER 65 YEARS … 465
ЭКСПЕДЫЦЫЙНЫЯ HATATKI
EXPEDITIONARY NOTES
Аляксандр Смалянчук (Гродна)
ШЛЯХАМ М. ДОЎНАР-ЗАПОЛЬСКАГА,АБО НАТАТКІ 3 ПАЛЕСКАЙ ЭКСПЕДЫЦЫІ ЛЕТА 2009 г. … 488
Aliaksandr Smalianchuk (Hrodna)
FOLLOWING THE ROUTE OF DOONAR-ZAPOLSKI, OR THE NOTES OF THE 2009 PALIESSIE EXPEDITION … 488
Pym Маркус (Тэль-Авіў), Лявон Карповіч (Лунна)
ДЗВЕ СХЕМЫ ГЕТА 'ЛУННА-ВОЛЯ" … 508
Ruth Marcus (Tel Aviv), Liavon Karpovid (Lunna)
THE TWO PLANS OF THE "LUNNA-VOLIA" GHETTO … 508
РЭЦЭНЗІЯ
BOOK REVIEW
Ганна Зяліньска (Варшава)
СЛОЎНІК МОВЫ ПАМЕЖЖА … 517
Anna Zielińska (Warsaw)
VOCABULARY OF THE BORDERLAND … 517