Пад парасонам часу
па вулках старажытных
Прайдуся я няспешна,
а дзе і пастаю,
І з Лідаю сам-насам
у рысах непазбыўных
Згадаю яе вечнасць
і маладосць сваю.
Станіслаў Суднік
Леанід Лаўрэш
Шпацыры па старой Лідзе
Лаўрэш, Л.Л. Шпацыры па старой Лідзе / Лаўрэш Л.Л. - Гродна: «ЮрСаПрынт», 2020. - 342 с.
У кнізе, грунтуючыся на архіўнай інфармацыі, працах гісторыкаў, мемуарах лідзян і артыкулах старых газет, праз лёс лідскіх вуліц, будынкаў і жыхароў горада, расказваецца гісторыя старажытнага горада Ліда.
Кніга напісана як серыя вандровак па старой Лідзе. Карыстаючыся ёю і пададзенымі каардынатамі, можна самастойна вывучаць гісторыю гэтага старога павятовага цэнтра Беларусі.
Кніга будзе цікавай жыхарам Лідчыны, экскурсаводам і гасцям горада а таксама ўсім чытачам, якія неабыякавымі да беларускай мінуўшчыны.
ISBN 978-985-7134-92-2
© Лаўрэш, Л.Л. 2020
© ТАА «ЮрСаПрынт», афармленне. 2020
Змест
Уступнае слова. Алесь Краўцевіч ... 5
Уступнае слова ад аўтара ... 6
Частка 1. Вакол замка
Лідскі замак ... 8
На поўдзень ад замка - двор старасты і Ферма ... 24
Старыя дамы вакол замка ... 31
На поўнач ад замка ... 36
На поўнач ад замка - аўтавакзалы Ліды ... 44
Вуліца Замкавая і далей на поўдзень ад замка ... 48
Раён горада Вісманты ... 56
Старыя гарадскія, ці каталіцкія, могілкі ... 62
Частка 2. Вуліца Віленская (Сувальская, Савецкая)
Фарны касцёл ... 70
Дамы Яна Андрушкевіча, ... кінатэатр «Эдысан» і далей ... 78
Ад Замка да былога кляштара кармелітаў ... 85
Былы кляштар і касцёл кармелітаў ... 92
Дамы № 19 і 21 па вуліцы Віленскай ... 100
Рынак і каля яго ... 109
Насупраць Савецкай, 16 ... 122
Савецкая, 16, ранейшая Віленская, 58 ... 129
Школа і гімназія піяраў ... 139
Дом Савецкая, 26 (Віленская, 74) і вакол яго ... 154
Савецкая, 23 і далей ... 160
Савецкая, 27, 32, 34. Функцыяналізм ... 167
Вуліца Савецкая (Віленская, Сувальская) далей на поўнач ... 173
Лідская гарадская электроўня ... 179
Вуліца Савецкая каля перакрыжавання з чыгункай ... 184
Частка 3. Раён горада каля сучаснага парку, ранейшая «Вялікая Ліда»
Ранейшыя вуліцы Школьная і Фалькоўскага ... 193
Польская паліцыя ў Лідзе ... 201
Выган - раён горада ... 207
Дом лідскага старасты - сучасны ЗАГС ... 217
Іншыя дамы калоніі дзяржаўных дамоў ... 224
Будынак лідскай пошты ... 230
Сучасная школа № 1 ... 234
Дзяржаўная гімназія імя Караля Хадкевіча і гімназія асаднікаў ... 240
Частка 4. Вуліца Каменская (3-га Мая, Ленінская)
Пачатак вуліцы Каменскай (3-га Мая, Ленінскай) ... 256
Вуліца Каменская да вуліцы Крывой і вуліца Крывая ... 260
Вуліца Каменская (3-га Мая, Ленінская) да вуліцы Садовай і Тарбут-школы ... 269
Вуліца Каменская (3-га Мая, Ленінская) да вуліцы Перацкага - Фалькоўскага (праспекта Перамогі) ... 276
Вуліцы Перацкага і Фалькоўскага, пазнейшая вуліца Перамогі ... 284
Другая палова вуліцы Каменскай (3-га Мая, Ленінскай). Будынак гімназіі Навіцкай ... 289
Заканчэнне вуліцы Ленінскай (Каменскай, 3-га Мая). Будынак турмы ... 297
Паўночны бок вуліцы 3-га Мая (Каменскай, Ленінскай) ... 302
Частка 5. Вакол чыгункі
Лідская чыгунка і казённы вінны склад ... 308
Слабада і Сойкішкі ... 322
Паўночны ваенны гарадок ... 328
Пасляслоўе ... 338
Кніга ў PDF