Папярэдняя старонка: Навукоўцы

Алесь Хітрун 


Аўтар: Круповіч Аляксей,
Дадана: 09-07-2023,
Крыніца: Круповіч Аляксей. Паэт, даследчык, краязнавец Лідскі // Летапісец. 2022. № 3-4(99-100). С. 30-32.



17 жніўня 2022 года адзначыў свой юбілей паэт, празаік, даследчык, краязнавец, навуковы супрацоўнік Лідскага гістарычна-мастацкага музея, былы кіраўнік літаб'яднання "Суквецце" пры рэдакцыі "Лідскай газеты" Алесь Часлававіч Хітрун.

Нарадзіўся Алесь Хітрун 17 жніўня 1982 года ў вёсцы Крупава Лідскага раёна. У 1997 годзе скончыў Крупаўскую сярэднюю школу (9 класаў), у 1998-м - Першамайскую дзіцячую музычную школу мастацтваў (па класе баяна), у 2000 годзе - Лідскае ПТВ-196. Адслужыў у войсках ВПС і СПА - 127-й Лідскай зенітна-ракетнай часці і ў 206-й Лідскай штурмавой авіяцыйнай базе. Затым працягнуў вучобу. Завочна скончыў філалагічны факультэт аддзялення беларускай мовы і літаратуры Гарадзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы (2007-2013 гг.). Працаваў у прыватных арганізацыях - рабочым у дрэваапрацоўчай фірме "ЛіДанія", а таксама тынкоўшчыкам і маляром будаўнічай фірмы "Фрост". З 2012 года працуе ў Лідскім гістарычна-мастацкім музеі, дзе цяпер з'яўляецца навуковым Алесь Хітрун. супрацоўнікам і куратарам Дома Валянціна Таўлая. З 2018 па 2020 год на базе другой вышэйшай адукацыі навучаўся ў Інстытуце павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў УА "Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў" па спецыяльнасці перападрыхтоўкі "Камунікацыя ў сферы музейнай дзейнасці". На працягу сямі гадоў (2012-2019) узначальваў літаратурнае аб'яднанне "Суквецце" пры рэдакцыі "Лідскай газеты".

Акрамя таго што, як навуковы супрацоўнік, займаецца даследаваннямі, таксама піша вершы, апавяданні, перакладае на беларускую мову вершы іншых аўтараў. У 2017 годзе прымаў удзел у ІІ Міжнародным моладзевым фестывалі-конкурсе паэзіі і паэтычных перакладаў "Берега дружбы" (Расія, Растоўская вобласць, Няклінаўскі раён, сяло Пакроўскае), у якім стаў фіналістам і лаўрэатам ІІ ступені.

Вось што пісала пра паэзію Алеся Хітруна найстарэйшая лідская паэтэса Алеся Аляксандраўна Бурак: "У паэтычных творах адчуваюцца непадробленая шчырасць, уменне назіраць за жыццёвымі з'явамі і аналізаваць іх, бачыць у акаляючым паэзію, прыкмячаць і трагічнае, і гумарыстычнае. Асабліва кранула мяне, выкладчыка беларускай мовы і літаратуры, выказаная ў яго творах нейкая апантаная любоў да бацькоўскіх мясцін, да роднай Беларусі і роднай мовы".

З першай публікацыяй Алеся Хітруна напрыканцы 1998 года пазнаёміліся чытачы "Лідскай газеты" (з якой супрацоўнічае яшчэ са студэнцкіх гадоў), а ў 1999 годзе дэбютаваў тут з паэтычнымі творамі (верш "Песня салдату"). Першы празаічны твор - апавяданне-быль "Блукальнікі" - быў змешчаны ў альманаху "Ад лідскіх муроў" (№ 4, 2000 г.). Друкаваўся ў многіх газетах і часопісах. Яго паэтычныя і празаічныя творы, даследаванні, гумарыстычныя замалёўкі, рэпартажы і нататкі друкаваліся ў такіх выданнях, як "Лідская газета", "Гродзенская праўда", "Наша слова", "Лідскі летапісец", "Краязнаўчая газета", "Літаратура і мастацтва", "Настаўніцкая газета", "Маладзёжны кур'ер", "Слова жыцця", гумарыстычная газета "15 сутак". Яго мастацкія творы змяшчаліся і ў штогодніку "Галасы", у часопісе для дзяцей "Вясёлка", у часопісе сатыры і гумару "Вожык", штомесячным літаратурна-мастацкім і грамадска-палітычным ілюстраваным часопісе "Маладосць". Алесь Хітрун - аўтар найлепшай публікацыі ў намінацыі "Проза" (апавяданне "Хвёдар") сярод аўтараў часопіса "Маладосць" (2007). У 2008 годзе быў узнагароджаны Ганаровай граматай ад рэдакцыйна-выдавецкай установы "Літаратура і мастацтва". Атрымаў дыплом за актыўны ўдзел у фестывалі гумару "Пуд смеху" (2007).

Як куратар літаратурнага музея, Алесь Часлававіч сустракаўся з многімі вядомымі беларускімі пісьменнікамі, з некаторымі з іх падтрымлівае сувязь. Літаратары Лідчыны з задавальненнем згадваюць, як многа яркіх, цікавых сустрэч з дзеячамі беларускай літаратуры праводзілася ў рамках дзейнасці літаб'яднання "Суквецце" пад кіраўніцтвам Алеся Хітруна. Пры Алесю Хітруне ў "Суквецця" з'явілася і свая старонка ў сацыяльных сетках. Актыўная і шматгранная пад яго кіраўніцтвам дзейнасць Дома Таўлая, дзе праходзіць шмат цікавых сустрэч і выстаў. Сярод самых новых праектаў Дома Таўлая, куратарам якіх з'яўляецца Алесь Хітрун, - выстава "Ізноўку наведаў Купала наш Ліду" (да 140-годдзя з дня нараджэння народнага паэта Беларусі Янкі Купалы), выстава "Вераб'іная праСТОра" (да 100-годдзя першага верша Валянціна Таўлая "Верабейкі"), інклюзіўны праект "Перадай дабро па крузе" (сумесна з аддзяленнямі дзённага знаходжання для інвалідаў горада Ліды і горада Бярозаўкі, Лідскай аб'яднанай арганізацыяй ГА "Беларускае таварыства інвалідаў"). Алесь Часлававіч актыўна даследуе жыццёвы і творчы шлях заходнебеларускага паэта Валянціна Таўлая, яго сувязі з Лідчынай. У сферы яго даследчыцкіх інтарэсаў, якія ўваходзяць у цыкл навукова-даследчых прац "Пісьменнікі Беларусі: чарговыя разгадкі ў спадчыне Лідскага рэгіёна", і іншыя пісьменнікі (Янка Купала, Якуб Колас, Цётка, Янка Брыль, Уладзімір Караткевіч, Васіль Быкаў, Ніна Тарас, Канстанцыя Буйло, Максім Гарэцкі, Максім Танк, Пятрусь Граніт, Васіль Струмень, Уладзімір Калеснік і інш.), якія маюць пэўнае дачыненне да лідскай зямлі. Дзякуючы яго намаганням Дом Таўлая папаўняецца новымі экспанатамі.

Вось што яшчэ пісала пра Алеся Хітруна тая ж Алеся Аляксандраўна Бурак, з якой ён шмат гадоў падтрымліваў сяброўскія адносіны: "Гарачы прыхільнік беларускіх нацыянальных традыцый, няўрымслівы даследчык роднага краю, Алесь Хітрун не лічыўся са сваім часам, з матэрыяльнымі тратамі, не аднойчы пабываў на радзіме Янкі Купалы, наведвае гарады, дзе праходзіць свята беларускага пісьменства, пабываў у сталіцы беларускага гумару, а менавіта на адкрыцці музея гумару - у Аўцюках Калінкавіцкага раёна Гомельскай вобласці. Ён быў удзельнікам адкрыцця музея-дачы Васіля Быкава ў Ждановічах. І сваімі ўражаннямі аб гэтых урачыстасцях дзеліцца з землякамі праз перыядычныя выданні. Малады творца сустракаўся і сустракаецца з многімі прадстаўнікамі культуры Беларусі, паэтамі і пісьменнікамі, з некаторымі сябруе. Перазвоньваецца з Данутай Бічэль, перапісваецца з Уладзімірам Ліпскім, Алесем Карлюкевічам, сустракаецца з Віктарам Праўдзіным, Віктарам Шніпам. У архіве Алеся Хітруна многа кніг з аўтографамі знакамітых літаратараў".

Трэба адзначыць, што Алесь Часлававіч займаецца актыўным даследаваннем фальклору Лідчыны, вывучае мясцовую народную гаворку, геаграфічныя назвы, асабовыя імёны. Яго даследчыя матэрыялы, з якімі ўжо знаёмы чытачы, змешчаны, напрыклад, у зборніку навуковых артыкулаў "Філалагічнае краязнаўства Гродзеншчыны" (2012 г.). Ён актыўны ўдзельнік навукова-практычных канферэнцый, якія праходзяць у Лідскай раённай бібліятэцы імя Янкі Купалы пад назвай "Лідскія чытанні", а таксама іншых канферэнцый рэспубліканскага значэння. Алесь Хітрун з асаблівай любоўю і павагай адносіцца да малой радзімы - вёскі Крупава. З'яўляючыся яе ўраджэнцам, ён даследуе гістарычнае мінулае свайго краю і свой радавод, па крупіцах збірае матэрыял для запланаваных кніг.

Ніжэй прапануем пазнаёміцца з вершамі Алеся Хітруна, напісанымі ў розныя гады.

Я - Алесь, я - Хітрун

Я з любімага, роднага поля,

Дзе жыта ласкава пяе,

Дзе вецер гуляе на волі,

Дзе сонца з-за лесу ўстае.


Я не буду ніколі Купалам,

Ды Пушкіным мне і не быць,

Бо пісаць вершы гэтак удала

Не змагу я, мне б колькі ні жыць.


Я, аднак, жыву творча і з Лірай

Дружыць буду як бард, як баюн.

Я жыву недалёка, за Лідай,

Невядомы пакуль вам -

Алесь я, Хітрун.

Мая малая радзіма - Крупава

Нарадзіўся я ў Беларусі,

Падарункам мне - мова мая.

Я радзімай сваёй ганаруся:

Тут жа хата мая і сям'я!


Даспадобы мне спеў жаўруковы,

Па-над хатаю клёкат буслоў,

Золкім ранкам рыканне каровы

І за вёскаю - гул трактароў.


Наталяюся тут сырадоем

Хвалі Крупкі палоняць ушыркі,

Ды каса вабіць летняй парою,

Каб п'янець з сакаўной асакі.


Сваю маці-Радзіму не кіну,

Бо яна ўзгадавала мяне…

І да самай апошняй хвіліны

Не дам ганьбіць ніколі яе.

Малітва беларуса

Прад табою, мой Божа,

Я ўпаду на калені.

На зямлі, як на ложы,

Прастаю ў маленні.


Памалюся за хату,

За радзіму, за род,

Каб заўжды быў багатым

Беларускі народ.


А яшчэ памалюся,

Каб не ўзнікла вайна,

Памалюся за мову,

Каб не ўмерла яна.


Каб яе ўсім сэрцам

Палюбіў кожны з нас,

Каб заўжды белы бусел

З поўдня лётаў да нас.


Каля свечкі нязгаснай

Галаву нахілю:

"Долі светлай і шчаснай

Дай мне, Божа, малю!"

Парада

Той, хто змалку зямлі не любіў,

Каму родная мова абрыдла

І з крыніцы вады не папіў,

Быў нікчэмным, бясклопатным з віду.


Хто ніколі людзей не цаніў,

Лёгкі хлеб палюбіў ён з укусу,

Шкадаваў свайго поту і сіл -

Не завецца ў нас беларусам.


Трэба быць змагаром за Айчыну,

Палюбіць ўсё жывое вакол,

Не хаваць мазалёў і маршчынаў

І заслужана сесці за стол,


Быць заўжды чулым сэрцам і духам,

Паспрыяць, памагчы без прымусу,

Да зямліцы прыпасць сярпом, плугам -

Толькі той варты быць беларусам!

У абарону мовы

Крыкнуць хочацца: "Даволі

Мову родную таптаць!"

Ды няўжо ніхто ніколі

Вам не зможа так сказаць:

- А навошта так балюча

Зневажаць яе і ганіць?

Мова ж песняю гаючай

Ашчаслівіць, не зняславіць.

Мова - бы вада з крыніцы,

Паспрабуйце прыгубіць,

Ёю можна наталіцца

І навечна палюбіць!

Беларусі

Ты - мая зямелька,

Я - твой каранёк,

У цябе - стагоддзі,

А ў мяне - дзянёк.


Ты - мая сцяжынка,

А я - твой слядок.

Ты - агню іскрынка,

Ну а я - дымок.


Ты - мая матуля,

А я - твой сынок,

Да сябе прытуліш -

Я твой слых і зрок.


Я табой ганаруся,

Бо ты - Беларусь.

Думкі аб будучыні

Мае гады адносіць вецер,

І дні пралятаюць, як хмары.

Не хочацца думаць аб смерці,

Сказаць хачу гэтай пачвары:


- Я мару найболей пабачыць

З таго, што дало мне жыццё,

Жыць доўга і пуста - то значыць,

Без следу пайсці ў небыццё.


Жыцця сэнс знайсці я імкнуся,

З надзеяй жыць у заўтрашнім дні,

І лёсу свайму пакланюся,

Бо шчасным я быў на зямлі.

Маё крэда

І куды б я ні паехаў,

Куды б лёс мяне ні кінуў,

Крыкну - і паўторыць рэха:

"Беларусь я не пакіну!"


Падрыхтаваў Аляксей КРУПОВІЧ.

 
Top
[Home] [Maps] [Ziemia lidzka] [Наша Cлова] [Лідскі летапісец]
Web-master: Leon
© Pawet 1999-2009
PaWetCMS® by NOX