Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Каляды. Сцэнка Зыгмунта Нагродскага.
Моладзь гімназій Чартарыйскага і Славацкага паставіла ўчора на Пагулянцы сапраўдную тутэйшую пастаноўку; мы ўбачылі непадробны фальклор, сапраўдны выраз пачуццяў і музыкальнасці нашага люду, такім якім ён быў многія гады назад. Выказванне глыбокага прызнання належаць пану Дранжкоўскаму, інструктару пазашкольнай асветы, за такую старанную апрацоўку твору, музыку якога на падставе ўказанняў пана Нагродскага стварыла пані Гаўронская.
Усё было сыграна, адспявана і адтанцавана моладдзю так выдатна, так жыва і натуральна, што прысутным здавалася, быццам сядзяць у тутэйшай хаце і сапраўды ўдзельнічаюць ў вясковай вечарынцы. Меланхалічныя спевы дзяўчат, такія як: "Гыля, гыля мае сівыя гусі", або "Каб я маладая зязюляй была", ці цудоўная калыханка "Гэй там у бары сасна гарэла", альбо вясёлая і жартоўная "Садзіла руту, лілею, так хачу замуж аж млею", ці хлапечая "Цякла рэчка край мястэчка, го, го, го, а другая край Дуная, го, го, го", выцягвалі нейкія даўнія струны ў душы, нейкія ўспаміны дзяцінства і журботнае працяжнае рэха, далёка-далёка ў полі чутнае.
Іншыя прыпеўкі суправаджалі цікавыя танцы, напрыклад: "Цераз рэчаньку, цераз балота, падай ручаньку мая залота" да казачка, "Я цяцёрку пасу, ух я, на зялёным лугу, ух я". Надзвычай цікавы, зусім забыты танец "Таўкачыкі", так-сама від казачка з прытупваннем, з прыпеўкамі: "Гэй, гэй, таўкачыкі, гэй, гэй, дубовыя", іншы танец "Ладушачка" з прыпеўкамі польска-беларускімі: "Каго люблю, таго пацалую, узяўшыся за рэнцэ, моцна сен окрэнцэ, і я своя душа поцаловаць муша" і г.д. Цэлы ўрок этнаграфічна-лінгвістычны можна адбыць на такім прадстаўленні, вывучаючы ўплывы моўныя і мелодый польскіх і расійскіх на карэнна беларускія. Напрыклад такая: "Гойна, гойна, пад Варшавай война, усе каровы яловы, толькі адна дойна". А яшчэ забаўкі спалучаныя са спевам: "Цярэшка" і адвечны "Яшчар - Яшчарочак", які павінен аддаць вянок, калі не патрафіць рассмяшыць ці атрымаць прабачэнне за забраны вянок. Шалёны тэмп казачка "Дзеўкі лазню палілі, хлопцы парыліся", "Лявоніха", урачысты танец, як бы фінал усіх іншых, з словамі так вядомымі пра жонку Лявона, які ёй "чаравічкі купіў". Сола казачка выдатна адтанцаваў пан Цясельскі.
Гэта было вельмі добра, па-свойску, праўдзіва і каштоўна, як помнік нашага фальклору. Трэба шчыра падзякаваць моладзі за такое выкананне: некаторыя галасы былі выдатныя ў сола пры спевах. Пасля заканчэння прадстаўлення паднеслі кош кветак пану Нагродскаму, а рэжысёра Дранжкоўскага падкідалі ўверх амаль пад сафіты.
І што ж? Хто гэтым з віленскіх людзей зацікавіўся? Пераважна гэта былі бацькі вучняў і настаўнікі, а таксама вучні. Віленскага літаратара, зразумела, ні аднаго. Гэта ж не гастрольныя выступы варшаўскага госця, не нагода аказання пашаны розным надутым шышкам, толькі шчырая "тутэйшая" заслуга. З гумарыстаў ні аднаго. Чаму? Гэта ж мужыцкія мелодыі, з якіх мог чэрпаць натхненне да сваёй несмяротнай сімфоніі Мечыслаў Карловіч, але не віленскія шышкі. З турыстаў, якіх прыехала каля 5 тысяч, калі былі, то лічаныя асобы. Не дастаткова ім рэкламуецца гэтая сапраўдная Віленшчына, не адпаведна выбраны час паказаў, таму хапае ім бачыць у кавярні вельмі банальны балецік пані Савіной-Дольскай.
Уступнае слова сказаў пан Драч, гаворачы абшырна і канкрэтна пра культуру вёскі і пра тых, хто для яе працуе.
Гро.
Kurjer Wilenski, № 65, 6 сакавіка 1936 г.
Пераклаў з польскай Станіслаў Суднік.