Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Галіна Лаўрэш, нарадзілася 25.09.1960 г. Адукацыя вышэйшая - інжынер-хімік і бухгалтар. Жыве ў Лідзе.
НАВАЛЬНІЦА
або праўдзівая прыгода дзяўчынкі Галінкі
Чэрвень. Цёплы летні полудзень. На двары так лагодна, так пяшчотна ад сонца. На душы светла і радасна ў прадчуванні свята. Заўтра Зялёныя свёнткі (Сёмуха). У Дубічах у касцёле будзе вялікі фэст. О, як гэта файна! З усіх навакольных вёсак і засценкаў паз'язджаецца моладзь. Равароў ля касцельнага мура і ў дварах суседніх з касцёлам дамоў будзе так многа, як на кірмашы. Пэўна ж будзе і кавалер маёй старэйшай сястры Фрыдэрыкі. Яна старэйшая ад мяне на пяць гадоў, вельмі прыгожая: не таму, што яна мая сястра, а таму, што такая прыгажосць дадзена ёй ад Бога. Сярэдняга росту, зграбная нібы вытачаная фігурка, вялікія карыя вочы, пышныя доўгія валасы колеру спелай пшаніцы. Яна была каралеўнай кожнай забавы. Хлопцы шыхтаваліся ў чаргу, каб затанчыць з Фрыдэрыкай. А за вялікае шчасце было правесці яе дадому. Хлопцаў мела процьму. А колькі разоў адмаўляла на прапанову выйсці замуж! Але ж падобна на тое, што гэты апошні кавалер запаў і ёй у сэрца. Можа і вяселле надарыцца. А тады і мяне паставяць у вясельную дружыну, і хтосьці з маладых хлопцаў будзе маім дружбантам. Вось жа цікава!
Пакуль такія прыемныя думкі кранаюць патаемныя струначкі ў душы чатырнаццацігадовай дзяўчынкі, звычайныя хатнія клопаты і перадсвяточныя турботы віруюць у хаце.
- Галінка, каб жа ты прынесла мне з кудры вады памыць валасы, бо абед ужо скора, - гэта Фрэдзя кліча мяне з суседняга пакою. Я бяру бляшаны бітончык і выходжу на падворак.
- Забярэш кароў і авечак з пашы, як будзеш вяртацца, - гэта ўжо мама дадае мне работы.
Я хуценька бягу па знаёмай дарожцы праз альшыну да суседняга засценка Вільканцаў. Але не, не хочуць ногі бегчы: такая млоснасць разліваецца па ўсім целе. Паветра нібы застыла, набрыняла цеплынёй і цішшу. Не чуваць ані птушынага шчэбету, ані чалавечага голасу, нават лісточкі не варухнуцца, не закалышуцца. Ля вялізнага глыжака, што ляжаў на скрыжаванні сцежак да засценкаў Баўшыса і Міхнайцяў, я сцішыла хаду. І раптам нібы коўдра: вільготная, цёплая і абсалютна чорная апусцілася з неба, абхінула з усіх бакоў. Ці то неба абрынулася на зямлю, ці то зямля раскрылася і праглынула ўсё, што было на ёй. Дзе я? Божачка, як страшна! І праз хвіліну моцны стрэл Перуна. Маланкі прасвяцілі цемру. Буйныя халодныя струмяні вады, як ледзяны душ, працінаюць наскрозь. Грымота, яшчэ ўдар, і ўжо ў святле маланак, што крыжуюць неба, відаць, як гнуцца, хіляцца да зямлі хвойкі бліжняга лесу. Страшэнны трэск, і на маіх вачах палае хлеў Грышаля. Бляюць авечкі, рыкаюць каровы. Вялізная бяроза паблізу не вытрымлівае шалёнага націску ветру і ломіцца пры паклоне. Зноў халодная цемра, стрэл, трэск страшэнны, нібы рушыцца неба, лязо маланкі, што працінае чарнату, і налёты раптоўнага ветру. Я такая маленькая і бездапаможная, мой супраціў зусім нязначны. Сілы, што змяшалі нябеснае і зямное, непараўнальна большыя. Мяне падхапіў налёт ветру, вырваў з рук бляханчык, паваліў і пакаціў па раллі.
Сярод поля стаяла "арка", так называлі маленькую хатку Пятрукоўскага, перебудаваную са свіронка. Вецер каціў мяне па полі да самай "аркі". Хатка рыпела і стагнала пад налётамі ветру, хісталася з боку на бок, але не развальвалася. Спалоханае, тоненькае дзяўчо ў мокрай сукенцы, прыліпшай да цела, з галавой поўнай пяску, з драпінамі і сінякамі на твары, аголеных руках і нагах, стаяла на каленях, учапіўшыся за кут хаткі і, што было сілы гаварыла пацеры.
Я зусім адна ў гэтым вар'яцтве. Гэта канец свету? А як жа мама, тата, Фрэдзя?
Скрозь шум навальніцы чуваць яшчэ нечыя літанні. О, дзякаваць Бог, я не адна! Гэта стары Пятрукоўскі, гаспадар "аркі", уголас чытае ружанец.
Паволі вецер слабее, грымоты аддаляюцца, навальніца пераходзіць у дождж. Я расціскаю рукі, падымаюся з калень. Хатка, што мяне абараніла, ацалела, як і я.
Потым стары Пятрукоўскі раскажа, што чуў дзіцячы плач, але не здолеў перамагчы вецер і адчыніць дзверы.
Можна ісці дадому. Але як? Праз альшыну не прайсці: вольхі разлажыліся на два бакі. Сцежкі няма. Трэба прабірацца.
Дагарае хлеў Грышаля. Людзі разбіраюць пажар. Згарэла гумно Кужанеўскіх. У суседніх Клайшах, Смільгінях відаць вогнішчы. Там пагарэлі не толькі гумны, але і хаты.
На ўзвышку відаць мой дом: высокі дах, вялікія вокны. "Грышэль новамодны" - так называюць у ваколіцы з-за выгляду дома майго татку. Дзякуй Богу, хата, хлявы, гумны цэлыя. Мама на падворку. Бура вывернула дзве яблыні, што раслі ля ганка. Адна лягла на плот і меней пашкодзіла корань, потым прыжылася. Авечак, кароў пазаносіла за тры кіламетры. Пазнаходзілі ў суседніх Сапунцах, Ліпкунцах, Клайшах. Людзі аддавалі жывёлу, бо бяда была для ўсіх агульная. Мой бляшаны бітончык знайшлі ў звярынцы (так называўся дальні лес, дзе вяліся ваўкі) праз тыдзень.
Фэст адбыўся, як і штогод. Жыццё віравала. Толькі цяпер я ўжо ведала, на што падобны канец свету.