Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Рэлікоўская Ганна Леанардаўна нарадзілася 8 ліпеня 1964 года ў в. Кянці Лідскага раёна Гарадзенскай вобласці. Пасля заканчэння Кенцеўскай васьмігодкі паступіла ў Ваўкавыскае педвучылішча. У 1983 годзе стала настаўніцай пачатковых класаў у СШ № 8 г. Ліды. Дыплом гістарычнага факультэта БДУ, атрыманы ў 1991 годзе, дазволіў ёй перайсці на выкладанне гісторыі ў старэйшых класах спачатку ў той жа СШ № 8, затым, з 1995 да 2005 года, у СШ № 17. На працягу года (1999-2000 навучальны год) з'яўлялася культарганізатарам і старшынёй прафкама навучэнцаў Лідскага індустрыяльнага тэхнікума. З 2005 па 2017 год працавала намеснікам дырэктара па вучэбнай рабоце сярэдняй школы № 11 г. Ліды. На сённяшні дзень - настаўнік гісторыі і грамадазнаўства СШ № 17 г. Ліды.
Друкавалася са студэнцкіх гадоў у мясцовых раённых газетах Ваўкавыска і Ліды, некалькі вершаў у 2009 годзе трапілі на старонкі "Настаўніцкай газеты", выбраныя творы ўвайшлі ў зборнікі паэзіі, выдадзеныя ў Лідскім раёне ("Ад лідскіх муроў", "Шануйце роднае слова", "Мая маленькая радзіма", "Мой любы горад Ліда").
Пераможца конкурсу "Дарослыя - дзецям" імя Веры Навіцкай 2018 года.
Як без цябе?
Як без цябе?
Ніяк ужо не магу
Ні жыць,
ні піць,
ні есці,
ні нават дыхаць.
Пяю
і слаўлю,
гавару,
пішу
То на ўсю моц,
то вельмі-вельмі ціха,
Амаль што шэпатам.
Чаго дарма штурхаці,
Чаго трывожыць
у паўсядзённай смуце
Анёла - мову -
родную,
як маці,
З якой жыву я
ў шчасці
і ў пакуце?
Як без цябе?
Ні смеху і ні плачу.
І дзень пахмурны,
і няцёмна ноч.
Я без цябе не чую
і не бачу.
Матуля-мова!
Ты са мною кроч,
Каб я са шляху
ўбок не скіравала,
Каб я з сумленнем
годным пражыла,
Каб слоў хапала,
сілы мне хапала
Данесць другім той скарб,
што ты дала.
Роднай мове
Я словы знайшла, і я зноўку гатова
Свой верш прысвяціць табе, родная мова!
Як нізку бурштына, як зерне ў жменьку,
Збірала я словы ў душы памаленьку.
Як жэмчуг, вырошчвала ў сховішчах водаў,
Каб мова заззяла мая між народаў.
Да кожнага слова - пашана, павага,
Заход асаблівы. Нялёгкая справа.
Сапраўдны баец куль не траціць дарэмна,
Так словы кладуцца ў радок патаемна
Адно ля другога. Ні меней, ні болей.
І кожнае - з радасцю, кожнае - з болем.
Як быццам узор на крыштальнай пасудзе,
Так верш нараджаецца: цуда на цудзе.
І словы тут нельга адняць ці дабавіць,
Бо зменіцца сэнс, бо забудзецца памяць.
Нясу табе, мова, свой верш на абрусе
І нізенька-нізка ў дол пакланюся
За моц і пяшчоту, за мужнасць і ласку,
За вершы і песні, за мудрую казку,
За веру, што сэрцамі шчыра прывечана,
За Беларусь, што табою асвечана!
Мова беларуская
Я не лічу, што мова ў апале.
Яна гучыць у лепшых сярод нас.
Удзячны мы і Коласу, й Купалу
За мудры іх, прадбачлівы наказ:
Каб мову беларускую мы ўзнеслі
У Беларусі мілай да нябёс,
Складалі вершы, прозу, казкі, песні,
Бо з роднай мовай звязаны наш лёс.
Няма для мовы ніякіх загонаў.
Яна адолее ўсе стромкія парогі
Ад Брэсцкай крэпасці, хатынскіх перазвонаў
Да Курапат і плошчы Перамогі.
Красуйся, мова, на прасторах жніва,
На хвалях Нёмана плыві да берагоў.
Цябе штодзень вітаю, быццам дзіва,
І адчуваю слодыч тваіх слоў.
А хто яе забыў ці мо зарокся,
Прад іншай мовай галаву схіліў,
Той не пачуе ніякіх папрокаў:
Ён сам сябе навекі абдзяліў.
Сучаснасць
Наракаюць:
сучасныя дзеці -
бандыты,
А сучасны святар
толькі грошы збірае.
Усе традыцыі продкаў
распяты,
забыты,
І калі-небудзь Бог
іх усіх пакарае.
Стогнуць,
плачуць,
што дрэнна так жыць,
Замаленькі катэдж,
састарэлы айфон.
І "Мустанг" па шашы
не так хутка бяжыць,
І інфляцыя мчыцца
шалёна ўздагон.
Абураюцца:
хабар нясі ўрачу,
І настаўнікі ў школе
зусім ашалелі.
Бач, ім кветкі давай.
Што ж: хачу не хачу,
Але буду спрачацца
са сваім пакаленнем.
Нашы дзеці
ў сто раз, мабыць,
лепей за нас:
Спевакі і спартсмены,
пераможцы, прызёры.
Святары -
яны розныя.
Так было ў кожны час,
Ды заўжды дапамогуць,
у шчасці
і ў горы.
Урачам -
самы шчыры
і нізкі паклон
За іх працу,
за клопат,
за жыццё і здароўе.
Ну а той,
хто настаўнікам шле
свой праклён,
Быў абдзелен калісьці
цяплом
і любоўю.
Век сучасны
насустрач
расхінуў свае дзверы,
Але продкаў сваіх
мы зусім не забылі.
Ветэранаў вітаюць
ізноў піянеры,
І танцуюць падлеткі
кракавяк
і кадрылі.
Наракайце,
стагніце,
абурайцеся млосна.
Вы - няшчасныя людзі,
слугі блату
і грошай.
А я буду сцвярджаць
на ўвесь свет
так галосна,
Што сучасны наш век
не благі.
Ён - харошы!
Вяртаюся дадому з-за мяжы…
Маршрутка то да долу,
то на ўзгорку.
Вяртаюся дадому з-за мяжы.
Мяркуюць людзі,
як жывуць у Нью-Ёрку,
І скардзяцца,
як цяжка ў нас жыць.
Хаця б да Польшчы быў дазвол паехаць
Без візы,
каб на пана працаваць,
Бо грошы ў кішэнях,
як арэхі,
Там запраста і ўмомант зазвіняць:
Златуўкі,
еўра,
ведама ж, даляры.
Там лепей кормяць,
лепей пояць усіх,
І вельмі танныя на рынках там тавары…
А мне як быццам хтосьці даў пад дых.
Была ў суседзяў я з нядзелі па нядзелю.
Сем дзён гасціла я ў сваёй радні.
Паілі?
Так.
Кармілі?
Не худзела.
Але не бачыла там райскае зямлі.
Свае праблемы.
І нястача грошай
На новы гарнітур
ці завушніцы.
І, марачы аб долі той харошай,
Палякі мараць
ужо да Англіі прабіцца…
* * *
Здаецца мне,
хто дбае аб душы,
Таму не трэба аніякай "замяжы".
Калі ласка
Калі ласка, да нас заязджайце
Чым паболей.
Вас сустрэнем лепш,
чым на Мальце,
Хлебам-соллю.
Сонца цёплае, ясны месяц
Будзе ўлетку.
Адшукаць дапаможам у лесе
Папараць-кветку.
Пачастуем яблыкам познім,
Бульбай увосень.
Заязджайце зімой марознай
Да нас, госці!
Пакатаем у Раўбічах смелых,
У палацах лядовых.
Сыпанём вам арэхаў спелых,
Залацістых, мядовых.
І вясной вас шчыра чакаем
У Беларусі.
Сімвал нашай зямлі прывітае -
Белы бусел.
Завярніце, не абмінеце,
Калі ласка!
Дзе яшчэ вы знойдзеце ў свеце
Гэткую казку?!
Мы - беларусы!
Гісторыя лёсы вяршыла:
То катаў прышле, то сяброў.
І сёння па нашых па жылах
Цячэ намяшаная кроў.
Палячкай жыву год ад году,
Але ж памяркоўная я,
І мудрасць яўрэйскай пароды
Знаходжу ў сабе спакваля.
Ад рускіх -
гасціннасць і шчырасць,
Шырокі душэўны размах,
Татарскую бачу магчымасць
На рызыку, смеласць у вачах.
Па кроплі крывінкі злівалі
З Усходу і Захаду ў нас.
Вякамі мы іх шліфавалі
І выдалі годны адказ.
Расінкай, пясчынкай пакрысе
Ў характар дабавілі сталасць.
Мы выбралі лепшыя рысы:
Да працы любоў і трываласць.
Ёсць чым ганарыцца народу,
Ёсць талент,
ёсць мужнасць,
ёсць сіла.
Мы - беларусы ад роду!
Усіх нас
Беларусь нарадзіла!
Падзяліце ўсмешку
Бывае, дні паўзуць, як чарапахі.
Здаецца, ну калі ж надыдзе ноч?
І ў галаву зноў запаўзаюць жахі,
Не ўцячы ад іх, куды ні кроч.
Але, нібыта сонейка скрозь хмары,
Прыходзіць дзень, напоўнены святлом.
Мільгаюць тыдні. Ты, як на пажары,
Спяшыш, ляціш, каб справіцца з агнём.
І адчуваеш - сіл на ўсё хапае:
Абняць, прывеціць, абагрэць цяплом.
І жах ніводзін больш не зазірае,
І людзі плацяць за дабро дабром.
Жывіце, людзі, радасцю! Жывіце
І для другіх, не толькі для сябе.
З чужым і з родным усмешку падзяліце -
Больш стане шчасця на зямлі ўдвайне.
Вершы для дзяцей
Сачыненне
Клас заняты важнай справай,
Разважаюць, кім хто стане.
Піша Міша, Вера справа,
Злева піша Вася, Таня.
Толькі Вова ў задуменні,
Ручку ў рукі не бярэ.
То пагладзіць ён калені,
То на парце штось сатрэ.
І пытаецца настаўнік:
- Кім ты будзеш? Кажы шпарка!
Вова кажа:
- Я?
Начальнік!
Мне патрэбна сакратарка.
А ў школе цішыня
Нарэшце ў школе цішыня,
Ні шэпатаў,
ні гвалтаў.
Карціна гэткая штодня,
Сядзяць усе за партай.
На перапынак быў званок,
Але ніхто ні з месца,
І хоць закончыўся ўрок,
Усё роўна ў класах цесна.
Які прайшоўся джын ці маг?
Змяніў дзяцей начыста.
Трохпавярховы школьны гмах
Спакойны і ўрачысты.
Няма дзяцей на турніках,
Пусцютка ля акон.
Прыйшоў да іх найлепшы сябар
І чараўнік -
смартфон.
Вішанькі
Калі вясна пачынаецца,
Калі цёплы ветрык павее,
Мяняецца,
усё мяняецца,
Лагоднее,
ружавее.
У шкарпэтках бялюткіх
вішанькі,
Хусцінкі ў іх накрахмалены,
Узорамі дзіўнымі вышыты,
Пялёсткамі кветак завалены.
Водар да самай да звіліны
Дастане,
у самыя скроні.
Паветра
за хвосцік схапілі мы,
А сонечны зайчык -
у далоні.