Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Маркевіч Ірына Уладзіміраўна нарадзілася ў 1954 г. Вырасла ў вёсцы Ельня Дакудаўскага сельсавета Лідскага раёна Гарадзенскай вобласці ў сялянскай сям'і. Вучылася ў Біскупскай васьмігадовай школе (1961-1969), Дакудаўскай сярэдняй школе (1969-1971), Гарадзенскім сельскагаспадарчым інстытуце па спецыяльнасці "агранамія" (1972-1977), Беларускім дзяржаўным універсітэце па спецыяльнасці "выкладчык біялогіі і хіміі" (1992-1996). Працавала ў калгасах Лідскага раёна спачатку паляводам, а пасля заканчэння ГСГІ - аграномам, загадчыкам участка, галоўным аграномам, сакратаром партыйнай арганізацыі калгаса "Іскра", старшынёй Дакудаўскага сельскага Савета і настаўніцай біялогіі і хімііі Дакудаўскай сярэдняй школы. Зараз на заслужаным адпачынку, пенсіянерка.
Вершы пачала пісаць у 1999 годзе. Друкавалася ў "Лідскай газеце", літаратурным электронным інтэрнэт-часопісе "Русская Балтика" ў Літве, часопісе "Ад лідскіх муроў" № 8, выступала з вершамі на Лідскім радыё, на розных мерапрыемствах у Палацы культуры г. Ліды.
Беларускай мове
Па-беларуску пісаць буду.
Мовы роднай не забуду,
Бо яна мая, мая.
Песні ёй спяваю я.
Мілагучна гучаць словы:
Журавіны, лес яловы,
Хмызняк, студня ці адрынка,
Татка, цацка ці ялінка...
Я на ровары паеду
Шпарчэй у краму, на бяседу -
Усюды буду размаўляць.
Без турбот словы гучаць.
Няхай кажуць, што не модна
Па-беларуску гаварыць...
Ды ж гучыць яна лагодна -
У вяках ёй доўга жыць.
Крытыкуйце мяне, госці,
Усе заўвагі я прымаю,
А на роднай мове песні
Я даўненька ўжо спяваю.
Хай жыве мова вякамі,
З-пад нябёсаў звонам льецца,
Між жанкамі, мужыкамі,
Дзецьмі лашчыцца, смяецца.
Найлепшы спосаб пахудзець
Найлепшы спосаб пахудзець
Называецца "Менш есці".
Перадачу йдзеш глядзець -
Не трэба тазік ежы несці.
Над сабою працаваць
Часам вельмі цяжка:
Апетыт утаймаваць,
Прадумаць добра, важка.
Галоўнае - не пераядаць
Ды з-за стала падняцца,
Больш фізічна працаваць,
Ад страваў аддаляцца.
Актыўнасць, фітнэс, агарод...
Што хочаш выбірай, народ,
Абы далей ад смачных страў.
Вось бы нячысцік іх забраў.
Пра пахудзенне праз таблеткі
Даўно я чула ад суседкі,
Кітайскі "Гербалайф" купіла,
А кілаграмы не згубіла.
Набрала іх, наадварот,
Хоць зашывай ты дратвай рот,
Раз'ехалася ў бакі...
Эфект лячэння быў такі.
Рэклама прапануе шмат,
Як лечыць новы прэпарат,
Рэчываў абмен змяняе -
Не нам здароўе выпраўляе,
Сабе кішэні набівае.
Чаму ад гэткага лячэння
Мне зноўку хочацца пячэння?
Ну як тут кілаграмы скінуць,
Нянавісць да сябе адкінуць?
Вагі зашмат - гіпертэнзія,
Артроз, падагра, анемія...
Хваробаў не пералічыць.
Як бы цыроз не зарабіць.
Вы думайце, сябры мае,
Як пахудзець, паесці дзе,
Рухавасцю хваробы гнаць,
Якіх найлепей і не знаць.
Каханне
Каханне. Каханне? Каханне!
Цяжкое яго прызнанне.
У сабе яго доўга нашу,
Цярпення ў Бога прашу.
Мне вербы шэпчуць: "Кахаю",
Рамонкі варожаць: "Кахаю",
Лілеі ківаюць галоўкай,
А сказаць пра гэта няёмка.
Ты мне адзіны ў свеце,
І толькі цябе я шукаю
На нашай вялікай планеце...
Кахаю. Кахаю. Кахаю.
Зямля мая, неба, глядзіце!
Сцяжынкаю роснай у жыце
Бягу да цябе і гукаю:
"Кахаю, кахаю, кахаю".
Дзе ты? Хутчэй адгукніся,
На сцежцы маёй пакажыся -
Гэтак я доўга чакаю...
Кахаю! Кахаю! Кахаю!
Паэт і Муза
Ты сядзіш ды пішаш вершы,
І далёка ён не першы.
Волю думкам ты даеш...
Вось выходзіць вершам верш.
Муза прыйдзе ды гасцюе,
Цябе рыфмамі частуе.
Ты ёй чаю налівай,
Булку ў рукі падавай.
Покуль Муза чай пап'е,
Рыфмы, рытмы пры табе.
Іх у сшытак занатуй -
Новы твор у душы гадуй.
Хай і неба дапаможа,
Зоркі міргаюць прыгожа,
Дожджык, ветрык прылятуць -
Думкі з рыфмамі нясуць.
Успамінай быліны, казкі,
Усё запісвай без падказкі
Для дарослых і дзяцей,
Добрых, нават злых людзей.
Хай жа верш твой песняй стане,
Кліча моладзь на спатканне,
Думкі, сэрца заспакоіць
І пачуцці непакоіць.
Будзіць верш няхай каханне,
Шле камусьці прывітанне,
Заспакоіць мне душу...
Муза тут. Сяджу. Пішу.
Коцік і гарэза
Пра дзяўчынак, хлапчукоў,
Добрых, ветлівых сяброў
Можна доўга гаварыць,
Песні, казкі ім дарыць.
. . .
Коцік ціха з печы злезе,
Трэцца бокам ды хвастом,
Дзіўнай дзеўчынцы-гарэзе
Па нагах шмаруе лбом.
Просіць коцік есці, ласкі.
Ты пагладзь яго рукою,
Пакладзі крышку каўбаскі,
Рыбкі дробнай з галавою.
На талерачку малую
Лінь грамульку малака.
Ды на мордачку такую
Трапіць хай твая рука.
Рыбку з'есць каток, каўбаску,
Зліжа малако са сподка
І дзяўчынцы, нібы казку,
Замуркоча так салодка...
У гэтай песні гучыць вецер,
Мышкі ціхенька пішчаць...
Слухай. Кот пра ўсё на свеце
Хоча вам распавядаць.
Торт
Торт высокі, як падушка,
Мы з табой спяклі, дачушка.
Ён прыгожы, мяккі, свежы...
Кожны дзень такой бы ежы.
Смачна тата любіць есці.
Не паспее за стол сесці -
Дык адразу падавай
Хлеб, пірог ці каравай.
А як торт - у хаце свята.
Будзе рад не толькі тата -
Дзеці сядуць да стала,
Торт з'ядуць... і ўся хвала.
Настаўнік за ўсё ў адказе
Беларускія настаўнікі,
Ніколі не былі вы здраднікі
Ні дзецям, ні сабе і ні прадмету,
Тым больш, калі маеце мэту.
Парадак усюды наводзіце,
Думкі вучняў у лад прыводзіце,
Аб прыродзе ўсё ім раскажаце
І ведаць сябе абавяжаце.
Можаце параду даць,
Як здароўе захаваць,
Што як сеяць ды садзіць,
Ад хвароб абараніць.
Усё настаўнікі пакажуць,
Дапамогуць і раскажуць,
Дзе і як сябе паводзіць -
Гэта ж вучням не нашкодзіць.
Дзяцей вучыце даўно,
З імі ходзіце ў кіно,
На экскурсію вязеце
Ды гарбату разам п'еце.
Як салодкі стол у класе -
Зноў настаўнік у адказе.
Весяляцца дружна дзеці...
На настаўніцкай планеце
Многа шчасця, хараства -
Радуецца хай дзятва.
Калі ў класе лабатрас -
Ён бунтуе ўвесь клас
Ды нічога знаць не хоча,
А сядзіць і ўсё рагоча.
"Перасунуць" яго ў школе:
"Ну й тупіца. І даволі
Ўсім здароўе ён псуе,
Часта курыць, часам п'е".
Так і пойдзе вучань той
Па дарозе з слізгатой,
Школу скончыўшы, ад нас...
Ды ўсё ж настане час -
І ён настаўніка ўспомніць
Добрым словам (іх жа помніць).
Скажа: "Ну і дурань быў!
Я ж жыццё амаль згубіў!
Што ж не слухаў я цябе
І не думаў пра сябе?!
Я ж вучыцца добра мог бы,
І настаўнік дапамог бы
Мне ўсе думкі
ў строй паставіць.
Ведаць болей мог направіць
Я сябе... Але прайшла
Школьная даўно пара".
Пройдзе час, а з тых дзяцей
Хутка бачым мы людзей.
Учынкі зробяць яны як,
Калі вучыліся так-сяк?
"Зайчыкавы" праблемы
Казка-драма
-1-
Экалогія - навука.
Экалогія - праблема.
Гэта наша з вамі мука,
Каб жылося ўсім нядрэнна.
Хай паветра будзе чыстым,
Неба - сінім ды празрыстым,
Рэчка - з чыстаю вадою,
Лес - з грыбамі ды травою.
З кветкамі хай будзе луг,
У чыстым полі арэ плуг,
Звяры і птушкі - не турбуюцца,
У нашым лесе кватаруюцца.
Каб гулялі нашы дзеці
На чысцюткай усёй планеце...
А каб лепей было жыць,
З парадкам трэба нам дружыць.
Малавата яго ўсюды:
Выліваюць многа бруду,
Ёсць праблемы ўздоўж дарогі...
Дык не раз просяць падмогі
Людзі, птушкі і звяры
Круглы год на ўсім двары.
Вось шырокая дарога
Між палеткаў пралягла,
А машын імчыць тут многа
З гарадоў ці да сяла.
Рухавік працуе спраўна.
У ім бензін, дызель гарыць.
З выкідной трубы так слаўна
Чорны дым слупом курыць.
-2-
Зайчык, сеўшы пад кусточкам,
Задыхаўся ля дарогі.
Як жа выжыць яго дочкам?
Не ўратуюць, мусіць, ногі.
Думаў: "Траўкі пашчыпаю,
Вады з лужыны пап'ю,
Уздоўж дарогі пагайсаю -
Дзетак усіх я накармлю".
Ды не ведаў зайчык бедны,
Што ў траве той будуць яды.
Ад прысмакаў тых стаў бледны
І жыццю свайму не рады.
Плачуць дзеткі ля дарогі:
"Дзе ж наш татка? Дзе ж яда?"
Не трымаюць зайца ногі:
"Тут труцізна, не вада".
Захістаўся зайчык-тата:
"Дзеткі! Уцякайце ў лес!
Ад дарогі далей. Хату
Закапціў куродым увесь.
На траве ляжыць асадак.
У ядзе - метал, свінец.
Ну які ж гэта парадак?
Хутка будзе мне капец.
Я атруціўся навекі.
Не падняцца болей мне.
Вы скажыце чалавеку:
Хай ён помніць пра мяне".
-3-
Падаліся зайца дзеткі
Ад дарогі ў лес далей.
Толькі ж сталі яны сведкай,
Што і там ім не святлей.
Кучы смецця леглі ўсюды
Ад будоўлі ці з завода.
Нарабілі людзі бруду -
Няма зайцу ў лесе ходу.
Грузавік зноў заязджае,
І вязе ён смецця груз.
Тут не звалка! Шафёр знае,
Што Зямлі наб'е ён гуз.
Лесу стане зноў балюча.
Зайцам як ля смецця жыць?
Чалавек ніяк не хоча
З чысцінёю падружыць.
Пасядзелі зайчаняткі
Ды заплакалі так дружна:
"Няма мамкі! Няма таткі!
Нам і ў лесе жыць не можна.
Пойдзем з лесу. Там на полі
Расце шыкоўна ярына.
Мо шчаслівай будзе доля?
Вунь яда здалёк відна".
-4-
Вось і поле з ярыною,
Сакавітай лебядою.
Смачна елі зайчаняткі,
Хоць без мамкі, хоць без таткі,
А наеліся ўволю -
Спаць ляглі на ўскрайку поля.
Так сказалі: "Адаспімся.
У чысціні тут наляжымся.
Яды хапае. Падрасцём.
Вось тады на луг пяройдзем".
Але што гэта? Праз суткі
Шчасця скончаны хвілінкі:
Бачаць нашы зайчаняткі -
Едзе трактар да іх хаткі
І машына пад'язджае,
Бочку нейкую скідае.
Засмярдзелася чамусьці -
Трактар вадкасць каламуціць,
Распускае бочка "крылы"...
"Божа! Свет і тут не мілы!
Што ляціць на нас, браточкі?
Няма ж тут сястры-лісічкі,
А ўцякаць ізноў нам трэба -
Тут не з'есці больш нам хлеба".
Але... позна. Зайчаняткі
Не паспелі выйсці з хаткі,
Як іх бедныя галовы
Запаскудзіў "конь сталёвы" -
Вадкасцю запырскаў бруднай...
Стала зайчаняткам нудна,
Іх галоўкі забалелі,
Ножкі іх тут жа самлелі...
. . .
Вось так гінуць зайчаняткі,
Іхні мамкі, іхні таткі -
Няма сілы ў іх змагацца.
У чалавека ж ёсць багацце,
А прырода часта гіне
Ды пустыню нам пакіне.
Мышка
Села мышка,
З'ела кніжку
І абгрызла ўсю газету.
Што ж ты, мышка,
Мучыш кішкі,
Не вытрымваеш дыету?
Ела б бульбу, памідоры,
Сала, мяса, каўбасу...
Хлеба трошкі ў калідоры
Я табе зноў прынясу.
Не грызі ты мае рэчы,
А паеўшы - спі на печы.
Кошка Мэрсі прыйдзе ў хату,
Ціха ступіць на парог,
На печ скочыць... і багаты
З цябе будзе ёй пірог.