Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
Ліпа ля акна
Я цяпер прачынаюся рана і, падыходзячы да акна, бачу, як старая ліпа ласкава вітаецца са мною. Я выходжу на балкон і шапчу: "Добры дзень, мілая! Ты з кожным годам становішся ўсё мацнейшай і вышэйшай. Я даўно ведаю цябе. Восенню - шэрай, абмытай дажджамі, і ты з усіх сіл стараешся зберагчы свае апошнія лісточкі. Але час непадуладны, і ты скараешся. І толькі лагодны сняжок прыкрывае тваё азяблае цела. Але рукі твае ў белых пальчатках па-ранейшаму цягнуцца да мяне і да неба.
Мілая ліпа, ты паўтараеш мяне. Ды не, мы проста блізняткі. І матуля ў нас адна. І таму невыпадкова ты заўсёды перад маім акном, каб я помніў аб нашым сваяцтве. І калі я на ноч прыкрываю акно фіранкай, то раніцай яе расхінаю, і ты, як даверлівы без'языкі дварняк, уважліва выглядваеш мяне: такі я, як быў ці не, здаўся ці яшчэ магу. І ты ўпэўнена ведаеш, што будзе, а я - не.
Але час бяжыць. І вось ужо капае слязьмі зіма з тваіх азяблых рук. І раптам раніцай я не пазнаю цябе: ты ўсміхаешся мне сваім новым зялёным дзяцінствам. Потым - маладзецкім буянствам тваёй раскошнай лістоты. Я ўжо не бачу тваіх працягнутых да мяне рук, хоць ведаю, што яны ёсць, толькі твае пальцы ўжо ў іншых пальчатках. І я задаволены тваім вечным абнаўленнем і па-добраму зайздрошчу табе… І цяпер гляджу. Але што гэта? Ты такая ж і ўжо іншая. Ты светла-зялёная, у радасці. Ты ў стане любові. Ты цвіцеш! І твае жоўтыя дзеткі хутка разляцяцца з ветрам, і пах тваёй навізны, усё, што ёсць за маімі балконнымі дзвярыма, - усё напаўняецца і перапаўняецца табой.
Дзякуй, мілая! Я жыву, як і пчолы, што ляцяць у твой гаючы нектар. Я нап'юся тваёй гарбаты, напаследак падыму шклянку тваёй амброзіі і скажу шмат самых цудоўных слоў: "Дзякуй, ліпа!"…
Пераклад Ірэны Сліўко.
Лес, ліса і лісянё
Была звычайная вераснёўская субота. Ішоў дробны нудны дождж. З дызель-цягніка, які тут прыпыняецца на дзве хвіліны, выскоквалі дачнікі, спяшаючыя на свае агароды. Хто з віламі, хто з граблямі і мяшкамі-сумкамі. У адзіны выхадны дзень трэба паспець сабраць ураджай.
Я ішоў з імі з пустымі заплечнікам і вядром. Рашыў прайсці праз лес: а вось знайду грыбы на абед. Дождж перастаў ісці, і расхінулася яшчэ не блакітнае, а паўпразрыстае неба. І толькі дзесьці на поўначы віднелася цёмная палоска. Усё-такі было цемнавата, і я застаўся на дарозе, каб дачакацца яснага світанку. Ідучы праз лес, я бачыў, як марудна прачыналася сонейка. Яго яшчэ не было бачна, але яго працягваючыя рукі апылялі плывучыя воблакі ярка-жоўтым і пяшчотным золатам. Я стаяў і чакаў, пакуль яно асабіста не павітаецца са мной.
І вось, нарэшце, яно прыпаднялося і працягнула мне свой праменьчык.
- Добры дзень, сонейка! - закрычаў я і працягнуў яму абедзве рукі.
- Калі ласка, не пакрыўдзі агароднікаў! Дай ім цёплы з лёгкімі воблакамі дзень. Яны і так натаміліся. Аддай ім тое, што яны самі зрабілі.
Я бразгануў аб пень пустым вядром замест бубна, якім апавяшчаюць аб урачыстым пачатку, і ўвайшоў у прадлеснік. І ахнуў. Гэта быў не лес. Я ішоў, пераступаючы паваленыя напаўгнілыя дрэвы і зламаныя сукі. Грыбоў не было. Толькі растаптаныя ягаднікі і граб-лямі павыдзіраны мох. І толькі верхавіны вялізных сосен напаміналі, што гэта - лес.
І раптам я пачуў піск. Нават не піск, а стогн, тонкі і трывожны. Расхінаючы зараснікі счэпленага кустоўя, я мякка, па-кашэчы падышоў не дыхаючы. У траве ляжала лісянё, бліскучае і гладкае, як аблізанае. Я паглядзеў навокал. Недалёка пад кустом ляжала яго маці. І ад яе ўжо непрыемна пахла. Лісянё, напэўна, баялася гэтага паху і адышло ў другі бок. Я ўзяў яго ў далоні. Ад яго яшчэ прыемна пахла дажджом. Яно ўваткнулася ў мой палец, як у сасок. Я пабег да доміка, на свой агарод, ламаючы сукі і прабіраючыся праз ядловец. А лісянё не выпускала мой палец, пакуль не заснула.
Дома я наліў у сподак прынесенага бутэлечнага малака і сунуў туды яго мордачку. Лісянё тыкалася, пакуль не здагадалася, як гэта трэба рабіць. А потым я прылёг адпачыць і палажыў яго каля сябе. Але хутка яно засунулася да мяне пад кашулю і ўсё чагосьці шукала. Мне было казытліва. Але мы заснулі.
Страшней за ўсё быў вечар. Лісянё выпаўзла з-пад рукі, і прагучаў віск, тонкі і пранізлівы, амаль што воўчы. Я наліў яму малака. Але яно толькі панюхала - і зноў раздаўся працяжны крык. Я зразумеў: яму патрэбны лес. Засунуўшы яго пад кашулю, пабег туды, адкуль прынёс. І, нарэшце, вось ён, лес. А вось і сцяжынка. Я пайшоў направа, баючыся ўчарашняга мацярынскага паху, і выпусціў яго. Лісянё закульгала ў кусты. Я сеў на камень пад ядлаўцом і закурыў. І раптам нешта таркнулася ў маю нагу. Гэта было лісянё. І я канчаткова зразумеў, што пашкодзіў яго жыццё. Таму, што са мной яно жыць не можа і ў лесе, без маці - таксама. Я трымаў яго ў далонях, яно, як і раней, шукала мой палец. Я паплёўся на прыпынак дызель-цягніка, каб паехаць у горад, але ўжо ў заалагічны пакой.
Пераклад Ірэны Сліўко.
Пузаты нуль
Неяк заспрачаліся лічбы, хто з іх найбольш патрэбны і самы важны. Апошняй сказала Дзевятка:
- Я самая старэйшая і, значыць, самая важная. І спрачацца больш не трэба.
Але тут запішчаў Нуль, якога раней зняважліва не заўважалі, хаця ён калабком качаўся то да адной, то да другой лічбы:
- Ды вы, паважаныя спадары, без мяне - нішто. Ну што значыць Дзевяць без нуля? Проста Дзевяць. А са мной? Калі я стану за ёю - гэта ўжо Дзевяноста. А перад ёй, - то і Дзевяць стане менш Адзінкі. І пагэтаму я самы важнейшы і найпатрабнейшы. Мяне не абыдзеш і не аб'едзеш. Нават дзяржаўныя дзеячы, што б яны рабілі без мяне? Падаткі, як і цэны, былі б 1, 2, 3, 4, 5, 6, 33… Ну яшчэ 999. А мяне прыткнулі, заўважце, не наперадзе, а ззаду. І што атрымалася? Нуль… Нуль - гэта галоўная і любімая лічба, хоць і прыклейваюць мяне дзе-небудзь як ярлык 000.
Дзевяць лічбаў ашаломлена паглядзелі на нікчэмную, скакаўшую то туды, то сюды кудлу. Уздыхнулі, уздрыгнулі і прызналі яе Каралевай лічбаў.
Пераклад Ірэны Сліўко.
Неба
Я ляжу на траве і гляджу ўгору. Неба штосьці сёння расшчодрылася. Усміхаецца сонцам. І расцвіло валошкамі над пахілай вярбой і нерасчэчаным кустоўем.
Белыя, як бавоўна, воблакі павольна плывуць у старадаўнім вальсе. І я, як скульптар, ляплю з іх усё, што мне захочацца. Вось гэта скала дзесьці ў неабдымным блакітным моры. А гэта чыйсьці профіль, які ўжо распаўзаецца і прымае іншае аблічча.
Я гляджу, любуюся і думаю. Воблакі і сонца - твой убор. Без яго ты аднастайнае і пустое. Як сон без бачанага ў сне альбо манекен абыякавай вечнасці.
Ты, неба, вечнае. І я таксама. Што ты значыла б, калі б не было мяне ў ранішнім тумане, ва ўскудлачаным арэшніку, у хмарах, у табе? Ты прыгожае, таму што я люблю цябе, як чысты сшытак, у які можна запісаць свае думкі альбо пакласці любімую фарбу.
І не вецер, а я апранаю цябе сваім уяўленнем у розныя жаданні. Без мяне ты як шэдэўр у зачыненым пакоі. А я цябе адкрываю, таму што я чалавек.
Толькі яму даступна разумець гармонію прыроды, музыкі і фарбаў.
Ён з-за любові даўно прыручыў цябе, і ты яго носіш. І дапамагаеш прарвацца праз сябе ў больш далёкую вышыню. А чалавеку заўсёды патрэбна вышыня, таму што ён любіць прыгожае.
Пераклад Ірэны Сліўко.