Папярэдняя старонка: Літаратура

Аўтар: Сыс Анатоль,
Дадана: 29-11-2018,
Крыніца: pawet.net.

Зь нявыданай кніжкі «Пчаліная матка»

***

Шрыфтам Брайля па калядным сьнезе

Птушкі вершы пішуць.

А чытаю - рукі зьмерзьлі.

Свае руны мне ня вышыць.

Я асьлепнуў.

Я аглухнуў.

Птушак не здагнаў - сьпяшаю,

А вясновы сьнег пажухнуў.

Часу - тры сьняжынкі маю.

А памру -

Паэт мо прыйдзе,

Разгадае сьляды птушак.

Ох, ты лёс мой!

Ох, ты злыдзень!

Дзе салома? Дзе падушка?

Падаў зь печы! Падаў зь неба!

Не падклаў мне Бог саломы,

Паддурыў скарынкай хлеба

Ды баршчом ад сьлёз салоным.

Падаў зь печы! Падаў зь неба!

Бог

Пусьціў мяне па сьвеце,

Торбу даў,

Бы горб, за плечы.

Так я кануў у сівай Леце,

А сканаю - паэт прыйдзе...

8 сакавіка 2005 г., раніца, пахмельле.

Першы верш за апошнія сто гадоў.

*

Хворы хлопчык з цацкай

Хворы хлопчык з цацкай лёд на шыбе ліжа,

да шчакі прымерзла сіняя сьляза,

гэткі ціхі хлопчык, гэткі хлопчык рыжы,

быццам я ці брат мой дваццаць год назад.

Чаму хмурны, хлопчык? Чаму сумны, хлопчык?

рана табе думу асьвятляць сьлязой.

адвядзі на цацку, калі ласка, вочы -

лёд расьце на шыбе, востры як лязо.

*

Дух

...ды слова не прагняві,

Бо слова належыць Духу,

Кіньце слова гайні -

І паляціць пацяруха.

Змоўчыць абражаны Дух,

Новае слова народзіць,

Спыніць натоўпу рух,

Каб гаварыць аб народзе.

Зноў прыляціць гайня,

Выйдзе зь яе плюгавы:

«Дух - гэта, людзі, Я!» -

Скажа, а сам з рагамі.

Людзі разявяць рот -

Як жа ж, такія словы:

«З намі - увесь народ!

Шлях - да адзінай мовы!»

Людзі закрыюць рот,

Кожны сябе спытае:

«Гэта ж і я - народ -

Лёс такі прычакаю?»

Людзі закрыюць рот,

Людзі апусьцяць вочы...

Вось табе і народ,

Думаць прывыкнуў моўчкі.

З думай такой і вы:

Выжыве Дух-заступнік,

Знойдзе для нас правы,

Зьнішчыць пасад наш кутні...

Выжыве - гэна так!

Знойдзе... І вам на тацы

Медны падасьць пятак:

«Вось вам на хлеб, засранцы!»

*

Забойства ў Нью-Ёрку

Далоні ў крыві, мая Ёка, японская жрыца.

Жанчыны на вуліцах плакалі, як па сваім.

О, гэтая зорка з пуцінай над прорвай у жыце...*

На веях Амэрыкі сьлёзы пашкодзілі грым.

«Лятучая мыш, незвычайная пеўчая птушка»,

Эвангельлем ад сябе асьвятляла натоўп пусты.

Нямы музыкант на аматарскіх кінастужках

Адзін-адзінюткі абраньнікам кулі застыў.

Нью-Ёрк быў заўсёды тваім улюбёным домам...

* Забойца не зьбіраўся ўцякаць. Ён спакойна запхнуў рэвальвэр у кішэню нагавіцаў, дастаў з другой кішэні кніжку «Над прорвай у жыце» Сэлінджэра і ціха апусьціўся ў чытаньне.

*

Памяць пра яцьвягаў

...ані табе мовы,

ані табе сьцягу...

памяць пра яцьвягаў -

помста за яцьвягаў...

Выстудзілі хату...

Памяць адубела...

бы яцьвяг кудлаты -

шэрая кудзеля.

Кашляе крывёю

выстылая хата...

страшна... за сьпіною

здань - яцьвяг кудлаты.

Азірнуўся тройчы: вочы...

літасьць просяць.

Белы ветах ноччу

зоркі ў небе косіць.

І галосяць зьнічкі

над пустою хатай...

Ветах - серп крывіцкі -

...кроў... яцьвяг кудлаты.

Азірнуся: вочы!

Гэта ж вочы брата!

...Мала зорак ноччу

над маёю хатай.

...........

І галосяць зьнічкі,

па жывых галосяць,

гэта люд крывіцкі

чорны ветах косіць.

*

Вяпрук

Вяпрук пад шатамі дубоў

вадзіў зьнясіленых сяброў,

на паляўнічых не зважаў,

яго стралялі - ён ляжаў,

галодным быў - карэньне рыў

і думаў: голад паўбяды,

былі і горшыя гады,

пустыя, быццам жалуды.

Вяпрук пад шатамі дубоў

галодны думаў пра любоў,

пра тое, што ўсё жыцьцё

ён чуў адно - сяброў ныцьцё:

маўляў, паганы гэты лес,

савіны ды вужыны спрэс.

І каб ня ныў яго народ,

ён ікламі ўгрызаўся ў лёд,

запэўніваў, што жалуды

у іхнім лесе не бяды,

што недародкі ёсьць паўсюль,

калі ж не каштавалі куль -

ідзіце ў свой прывідны лес,

там сьцежкі паляўнічых спрэс,

а я сьцяжынаю вужоў

пайду на голас мудрых соў

галодны, з думай пра любоў,

пайду, знайду Зялёны Дуб

сярод лядзяных, сьнежных гурб

ды ікламі ўгрызуся ў лёд

і зьненавіджу свой народ.

*

Маналёг «Тутэйшага»

Ахвярую Максіму Танку

Люцыян, уяві, ты адзін,

ты застаўся адзін на Славяншчыне,

і нікога няма, паглядзі,

і нічога з Купалававай спадчыны,

і забралі жанчыну тваю,

віна налілі ёй атрутнага,

загадалі: адпі за сям'ю,

а да дна - за радзіму акрутную,

і сканала жанчына твая,

і памерла радзіна апошняя,

і паглохлі зязюлі ў гаях,

а ў нябёсы ўсмакталіся коршакі,

захлынуўся крывёю пярун,

зразумеўшы ў запозьненым плачы,

як сваёю крывёю Гарун

і ягоную кроў прадбачыў,

і зьліліся ў адну раку

і атрута, і кроў, і сьлёзы,

і на выспу, як на руку,

селі коршакі,

як залозы.

А ў тваім, Люцыян, Дняпры,

што жывіў спакон веку гоні,

тры русалкі, славянкі тры

янычаравых мыюць коней,

а ў тваім, Люцыян, Сажы

на грудзёх з камянём пудовым

твой апошні паэт ляжыць,

бы ў труне - у Сажы лядовым.

Ты адзін, ты адзін, ты адзін,

ты застаўся адзін на Славяншчыне,

і Радзіма твая, паглядзі -

русакосая Янычаршчына,

а калісьці ты гаварыў,

а калісьці ты нават кляўся:

не патухне Зьніч на Гары!

Ён патух. Ты яму пакайся

за ягоны пакутны прах,

за Радзіму сваю нявінную,

янычары яе ў палях

крумкачам ды ваўкам пакінулі,

ты пакайся за свой спакой,

што зубамі ня грыз вяроўку,

бо здушыўся і ты на ёй

ад жывёльнага поту мокры,

кайся, кайся за свой жывот,

не забудзься і пра Купалаў,

бо цяпер ты адзін - народ,

быцам храм на шляху вандалаў.

ДЫ ПАКУЛЬ ТЫ ЯШЧЭ ЖЫВЕШ,

ЗАПАЛІ ПРАД КУПАЛАМ СЬВЕЧКУ,

ПРАЧЫТАЙ І СПАЛІ МОЙ ВЕРШ,

А ВАНДАЛАМ СКАЖЫ:

Я ВЕЧНЫ!!!

 

Top