Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
№ 6 (897) 11 ЛЮТАГА 2009 г.
Віктару Шалкевічу - 50
ШАЛКЕВІЧ Віктар Антонавіч нарадзіўся 9 лютага 1959 года ў мястэчку Поразава Гарадзенскай вобласці. Жыве ў г. Гародні.
Скончыў Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут (1980). Працаваў у Гарадзенскім абласным драматычным тэатры (1980-1987), выкладчыкам рэжысуры і майстэрства акцёра ў культасветнавучальні (1987-1990). З 1990 у Гарадзенскім абласным тэатры лялек.
Акцёр, паэт, бард.
Піша і выконвае песні са школьных гадоў.
Лаўрэат рэспубліканскіх і міжнародных конкурсаў аўтарскай песні, у тым ліку "Басовішча-92", "Восень бардаў-93" (Польшча). Выступаў з канцэртамі ў Беларусі, Расіі, Польшчы, Літве, Францыі, Нямеччыне, Чэхіі.
Сыграў галоўныя ролі ў фільмах "Слёзы блуднага сына" і "Салодкі яд кахання" (студыя "Спадар Д.", Беларусь).
Песні Віктара вельмі асобасныя, лірыка і публіцыстыка жыве ў іх непадзельна. Вырасшы на памежжы трох культур - бе-ларускай, польскай, габрэйскай, ён увасабляе гэтае трыадзінства ў сваёй творчасці, распавядае аб людзях, якія з стагоддзя ў стагоддзе жывуць на роднай зямлі: кахаюць, спяваюць і танчаць, гадуюць дзяцей... І гэтае жыццё для іх важней бясконцых войнаў, акупацый, якія змянялі адзна адну, рознамасных улад. Яго песні поўныя іроніі, сарказму, шкадавання аб тым, што не спраўдзілася, нават у самой высокай тэме ён не дазваляе сабе збіцца на пафас. Ён парадаксальны і непрадказальны, за што шчыра любімы публікай.
"За частыя сустрэчы з дзецьмі і папулярызацыю сярод іх ведаў аб тэатры" быў узнагароджаны міжнародным Ордэнам усмешкі, кавалерамі якога з'яўляюцца Ян Павал II, Астрыд Ліндгрэн, Стывен Спілберг і іншыя.
Выйшлі альбомы: "Правінцыя" (1992), "Смутныя беларускі блюз" (1996), "Балады і рамансы" (1998), "Добрай ранiцы" (2002), "За сто крокаў ад Вострае Брамы" (2004) "Гарадзенец прызямліўся ў Менску" (2006), "Enigmatyczne kino Lwow" (польск. кружэлка).
15 лютага ў Палацы прафсаюзаў - канцэрт вядомага барда і акцёра Віктара Шалкевіча.
Кошт квіткоў - ад 15.000 да 25.000 рублёў
Беларускамоўныя казкі па тэлефоне
Маленькія менчукі змогуць слухаць беларускамоўныя казкі па тэлефоне
Новую паслугу прапануе з 9 лютага жыхарам сталіцы філіял "Менская гарадская тэлефонная сетка" (МГТС) РУП "Белтэлеком". Як паведамілі карэспандэнту БЕЛТА у аддзеле маркетынгу філіяла, фанатэка даведкава-інфармацыйнай паслугі "Казкі" папоўнілася новым раздзелам "Казкi на роднай мове" .
У новы раздзел увайшлі казкі, выкананыя на беларускай мове майстрамі мастацкага слова. Калі тэлефонны апарат падтрымлівае танальны набор нумара (які даступны больш за 80% менчукоў), то абанент можа самастойна выбіраць казкі для праслухоўвання. Пры дапамозе гаваркіх падказак гэта нескладана. І нават дзіця, набраўшы нумар 196, справііцца з гэтым само. Калі тэлефон падтрымлівае толькі імпульсны набор, абанент так-сама не застанецца без казкі, прычым кожную гадзіну можна пачуць новую. Акрамя раздзелу "Казкi на роднай мове", з 9 лютага распачатая новая рубрыка пад назвай "Калыханкі".
Аўтаінфарматар "Казкі" (тэлефон 196) працуе з 2002 года. Сёння ў яго фанатэцы ўтрымоўваецца каля 200 казак і легенд народаў свету. Асаблівай папулярнасцю карыстаецца раздзел, які адчыніўся летась "Песні для дзяцей", што складаецца з некалькіх рубрык, такіх як "Песенькі для самых маленькіх", "Чаму вучаць у школе", "Песні з фільмаў-казак", "Песні з любімых мультфільмаў". Кошт праслухоўвання - Br73 за хвіліну.
У філіяле МГТС дзейнічае 13 даведкава-інфармацыйных паслуг: тэл. 109 - Даведкавая служба аб нумарах тэлефонаў кватэр і аргані-зацый, 199 - Даведкавая служба аб нумарах тэлефонаў экстраных служб, 130 - Цэнтр абслугоўвання кліентаў РУП "Белтэлеком", 190 - Гарінфа-сэрвіс, 193 - Адпачынак і забаўкі, 195 - Прагноз надвор'я, 191 - Кінаафіша, 192 - Пасмяёмся, 194 - Гараскоп, 196 - Казкі, 197 - Імяніны, 175 - Тарыфы ЖКГ, 188 - Служба часу.
БЕЛТА.
Чалавек, які выракся роднай мовы, не мае сумлення, гэта нячэсны чалавек..."
Дзмітро Паўлычка
6-8 лютага ў Беларусі з візітам знаходзіліся слынныя ўкраінскія паэты і грамадскія дзеячы Дзмітро Паўлычка і Раман Лубкіўскі.
6 лютага Дзмітро Паўлычка і Раман Лубкіўскі наведалі разам з паслом Украіны магілу Васіля Быкава. У менскім Палацы мастацтваў адбылася вечарына з удзелам выдатных украінскіх літаратараў. Выступалі прадстаўнікі ўкраінскай дыяспары, беларускія пісьменнікі. Гучалі вершы і песні. Надзвычайны і паўнамоцны пасол Украіны Ігар Ліхавы ўручыў Нілу Гілевічу дыплом міжнароднай прэміі імя Івана Франко. Спадар Ліхавы лічыць, што такія сустрэчы вельмі патрэбныя грамадству:
- Сустрэчы людзей таленавітых вельмі неабходныя, каб паглядзець адзін аднаму ў вочы, падзяліцца ўражаннямі і думкамі пра свет, у якім мы жывём. А потым сёння асаблівы дзень. Сёння мы маем магчымасць сустрэцца з класікамі ўкраінскай і эўрапейскай паэзіі, людзьмі, на песнях якіх мы выхоўваліся. Мне было вельмі прыемна бачыць, як беларусы падыходзілі да Дзмітра Паўлычкі, героя Ўкраіны, ляўрэата Шаўчэнкаўскай прэміі і казалі яму: "Вашы песні нам спявалі нашы мамы..."
7 лютага Дзмітро Паўлычка і Раман Лубкіўскі, а таксама прадстаўнікі ўкраінскай амбасады наведалі Ліду. Гэты візіт быў крайне нечаканы, але заканамерны. На Лідчыне жыве больш за тысячу ўкраінцаў. Летась тут нарэшце была створана і зарэгістравана ўкраінская нацыянальная арганізацыя "Трэмбіта". У Лідзе адчынена адзіная на ўсю Беларусь (прынамсі так гаварылася падчас сустрэчы) украінская нядзельная школа. Вучні гэтай школы і віталі шаноўных гасцей добрым канцэртам з багатым рэпертуарам. Вучні чыталі вершы Дзмітра Паўлычкі, а Раман Лубкіўскі чытаў сваю паэму пра Францішка Скарыну пабеларуску, у перакладзе Васіля Зуёнка.
Словы прыведзеныя ў загалоўку Дзмітро Паўлычка сказаў да ўкраінцаў, але для беларусаў яны яшчэ больш актуальныя.
Пасля Ліды госці збіраліся пад Вілейку на радзіму гетмана Орліка, аўтара першай украінскай канстытуцыі. Орлік стаў гетманам пасля Мазепы і вёў яго лінію. Гаворка ішла пра ўстаноўку помніка Орліку ў Беларусі, а таксама пра ўстаноўку помніка Янку Купалу ў Украіне.
Наш кар.
Што выявіла алімпіяда па беларускай мове
Традыцыйна ў пачатку новага года прайшлі абласныя алімпіяды па большасці прад-метаў школьнай праграмы. Ізноў жа па традыцыі ўдзельні-каў алімпіяды па беларускай мове гасцінна прымаў Гродзенскі каледж прыборабудавання, кіраўніцтва якога заўсёды стварае самыя спрыяльныя ўмовы для пражывання ўдзельнікаў і правядзення самой алімпіяды. Сёлета на спаборніцтвы сабраліся з 17 раёнаў вобласці і гор. Гродна 76 юных моваведаў. Тры канікулярныя дні былі для іх хвалюючымі і напружанымі: акрамя выка-нання алімпіядных заданняў вучні сустракаліся з беларускімі пісьменнікамі, наведалі тэатр, зрабілі экскурсію па горадзе.
Заданні алімпіяды, дасланыя з Міністэрства асветы, прадугледжвалі выяўленне ведаў, уменняў па граматыцы і літаратуры, выяўленне агульнага развіцця школьнікаў. Таму і прапанаваны такія віды работ: пісьмовы водгук, вуснае выказванне, компексная работа па мове і літаратуры.
Пісьмовы водгук вучні 11-га кл. давалі на верш Валянціны Коўтун "Балада франтавога медаля", у 9-х кл. - на верш Міхаіла Пазнякова "Кніга". У меру сваіх ведаў школьнікі раскрывалі аўтар-скую пазіцыю, жыццёвую накіраванасць твора, мастацкія сродкі яе ўвасаблення, іх ролю ў тэксце. Устаноўлены вышэйшы бал 30. Лепшыя вынікі паказалі ў 9-х кл. Міклашэўская Кацярына (29 балаў, Вярэйкаўская СШ, Ваўкавы-скі р-н), Васілец Вольга ( 28 б., СШ № 16 г. Ліды), Савасцян Яўген (26 б., СШ № 23 г. Гродна); у 11-м кл. - Пашнік Вольга ( 27 б., СШ №15 г. Ліды), Сарай Кацярына ( 25 б., гімн. №1 імя К.Каліноўскага г. Свіслач), Сілюк Вераніка (23,5 б., Юрацішкаўскі дз/с-СШ, Іўеўскі р-н).
Для вуснага выказвання на грамадскую або этычную тэму было прапанавана 40 білетаў з дзвюмя тэмамі на выбар. Журы адзначыла вышэйшым балам - 20 - змястоўныя, моўна багатыя, эмацыянальныя выказванні адзінаццакласніц Сілюк Веранікі (Іўеўскі р-н), Вішнеўскай Марыі (СШ №7 г. Ваўкавыска), Каровушкінай Ган-ны (СШ № 2 г.п. Рось), вучаніц 9-га кл. Сілюк Вольгі (Іўеўскі р-н), Грэсь Юліі ( 19 б., гімназія г. Шчучына), Герасімовіч Ірыны ( 18,5 б., гімн. №1 імя ак. Я. Карскага г. Гродна).
Комплексная работа па беларускай мове і літаратуры змяшчала 12 заданняў рознага характару па лексіцы, стылістыцы, словаўтварэнні, літаратуразнаўстве, гісторыі літаратуры і інш. За поўнае і правільнае іх выкананне можна было атрымаць 42,5 балаў у 11-м кл. і 45 б. у 9 кл.. Пры падвядзенні вынікаў алімпіяды адзначана, што вучні 9-га класа больш паспяхова выканалі сваю работу ў параўнанні з 11-м кл.. Калі ў 9-м кл. самы высокі бал быў 34 ( Герасімовіч Ірына ), а самы нізкі 17, то ў 11 класе вышэйшы - 18,5 б. - атрымала Петрулевіч Марына з Вялікабераставіцкай СШ, а ніжэйшы быў 7,25 б.
Пераможцы і прызёры алімпіяды вызначаліся па найбольшай суме балаў за ўсе віды работ. Дыпломамі адзначаны 34 вучні, граматамі яшчэ 9 чал., што сведчыць аб сур'ёзнай канкурэнцыі паміж удзельнікамі алімпіяды.
Дыпломамі ўзнагароджаны ў 11 класе:
I ступені
1. Сілюк Вераніка - Юрацішкаўскі дз/с-СШ Іўеўскага р-на (настаўніца - Дуніч Галіна Паўлаўна ),
2. Пашнік Вольга - СШ № 15 г. Ліды (наст. - Іваноўская Алена Іванаўна ),
3. Сарай Кацярына - гімн. № 1 імя К. Каліноўскага г. Свіслач (наст. - Семяняка Інэса Яўгенаўна ),
4. Вішнеўская Марыя - СШ №7 г. Ваўкавыска (наст. - Заморская Яўгенія Іванаўна ),
II ступені
1. Каровушкіна Ганна - СШ №2 г.п. Рось Ваўкавыскага р-на ( наст. - Сідаркевіч Тамара Уладзіміраўна ),
2. Петрулевіч Мары-на - Вялікабераставіцкая СШ (наст. - Талочка Алена Аляксандраўна ),
3. Арцюх Анастасія - гімн. №1 г.п. Карэлічы (наст. - Гурын Надзея Іванаўна ),
4. Русак Сяргей - СШ №13 г. Гродна (наст. - Івашкевіч Жанна Антонаўна ),
5. Качалка Вольга - гімн. № 1 г. Ліды (наст. - Бобніс Таццяна Аляксандраўна ),
6. Урбановіч Вераніка - Мінойтаўская СШ Лідскага р-на (наст. - Енка Ганна Чаславаўна ),
7. Мельчанка Наталля - СШ № 3 г. Гродна (наст. - Лапацей Валянціна Іосіфаўна ),
III ступені
1. Валошык Анаста-сія - Міхалішская СШ Астравецкага р-на (наст. - Ермак Наталля Валянцінаўна ),
2. Луцык Алеся - Ка-злоўшчынская СШ Дзятлаўскага р-на (наст. - Лішык Валянціна Міхайлаўна ),
3. Зянкевіч Кацярына - СШ № 6 г. Смаргоні (наст. - Мінкевіч Таццяна Аляксандраўна ),
4. Юруш Вольга - Геранёнская СШ Іўеўскага р-на (наст. - Драб Іна Леанідаўна ),
5. Белякова Анастасія - гімн. №2 г. Гродна (наст. - Садаўнічая Валянціна Станіславаўна ).
У 9 класе адзначаны дыпломамі:
I ступені
1. Васілец Вольга - СШ № 16 г. Ліды (наст. - Царук Наталля Чаславаўна ),
2. Герасімовіч Ірына - гімн. № 1 імя ак. Я.Ф. Карс-кага г. Гродна (наст. - Нікалайчык Тамара Міхайлаўна ).
II ступені
1. Ляцко Юлія - гімн. № 2 г. Гродна (наст. - Садаў-нічая Валянціна Станіславаўна ),
2. Сілюк Вольга - Юрацішкаўскі дзс-СШ Іўеў-скага р-на (наст. - Сілюк Нона Уладзіміраўна ),
3. Шэйка Анастасія - Каралінская СШ Зэльвенскага р-на (наст. - Шэйка Ірына Мікалаеўна ),
4. Міклашэўская Кацярына - Вярэйкаўская сш Ваўкавыскага р-на (наст. - Амшарук Жанна Георгіеўна ),
5. Сцяцко Марына - гімн. № 1 г.п. Зэльва (наст. - Карман Святлана Пятроўна ),
6. Лябедзька Ганна - СШ № 2 г.п. Бярозаўкі Лідскага р-на (наст. - Ваўчок Марына Уладзіміраўна ),
7. Рубель Аліна - Воранаўская СШ (наст. - Гойда Лілея Васільеўна ).
III ступені
1. Аначка Таццяна - СШ № 9 г. Слоніма (наст. - Старчанка Іна Мікалаеўна ),
2. Трус Алена - Доргішская БШ Ашмянскага р-на (наст. - Рамейка Людміла Уладзіміраўна ),
3. Навасельская Юлія - гімн. № 1 г. Слоніма (наст. - Жолудзь Валянціна Пятроўна ),
4. Грэсь Юлія - гімназія г. Шчучына (наст. - Пасюта Алена Васільеўна ),
5. Савасцян Яўген - СШ № 23 г. Гродна (наст. - Максімовіч Святлана Антонаўна ),
6. Сцефановіч Вера - Воранаўская сш (наст. - Шундрык Валянціна Іванаўна ),
7. Калабунская Вераніка - Суботніцкая СШ Іўеў-скага р-на наст. - Чакавая Марыя Баляславаўна ),
8. Кошур Таццяна - гімн. № 1 г.п. Карэлічы (наст. - Карп Таццяна Іванаўна ),
9. Паржон Юлія - СШ № 1 г. Смаргонь (наст. - Грынчук Марыя Авеніраўна ).
Дыпломы і памятныя падарункі пераможцам і прызёрам уручылі галоўны спецыяліст упраўлення адукацыі Гродзенскага аблвыканкама Прадзед Тамара Рыгораўна і метадыст абласнога інстытута перападрыхтоўкі педкадраў Бубешка Марыя Георгіеўна. Яны адзначылі, што алімпіяда выявіла як поспехі, так і некаторыя праблемы падрыхтоўкі да яе. Прыемна штогод бачыць паспяховыя выступленні вучняў Лідскага, Іўеўскага, Ваўкавыскага, Кастрычніцкага г. Гродна раёнаў. Так, усе ўдзельнікі гэтай алімпіяды з Лідскага (5 чал. ) і Іўеўскага ( 4 чал.) раёнаў заваявалі дыпломы рознай вартасці. На працягу некалькіх гадоў радуюць паспяховым выступленнем сваіх выхаванцаў лідская школа № 16, ваўкавыская № 7, росская №2, Юрацішкаўская дзсСШ, Мінойтаўская СШ і інш. Арганізатары алімпіяды звярнулі ўвагу на недастатковую лінгвістычную і лексічную падрыхтоўку часткі вучняў, якую неабходна пераадолець пры падрыхтоўцы да наступнага этапа алімпіяды - рэспубліканскага .
Ужо добрай традыцыяй стаў удзел у алімпіядзе абласной арганізацыі ГА "Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны". Намеснік старшыні абласной рады Буднік Іван Фёдаравіч вітаў удзельнікаў алімпіяды як шчырых беларусаў, сапраўдных патрыётаў, якія цэняць і шануюць сваю мову і культуру. Іх цікавасць і павага да беларускай мовы і літаратуры абагачае іх духоўна, узвышае над манкуртамі і касмапалітамі, якія цураюцца роднай мовы, зневажаюць яе. У наш час менавіта адносінамі да роднай мовы і культуры вызначаецца сапраўдная выхаванасць асобы. Ад імя Таварыства ён уручыў дыпламантам памятныя падарункі - кнігі беларускіх паэтаў і пісьменнікаў.
У заключэнне - некалькі развагаў. Уважлівае вывучэнне геаграфіі вынікаў алімпіяды паказвае, што поспехі ўдзельнікаў яе там вышэй (раён, школа), дзе з павагай і пашанай адносяцца да беларускай мовы і культуры як нацыянальнай каштоўнасці; дзе яны ў школе пачуваюцца не падчаркамі, а гаспадынямі; дзе пануе беларускамоўнае асяроддзе, аўра; дзе настаўнікіэнтузіясты з'ўляюцца сапраўднымі носьбітамі нацыянальнай культуры, а не шкрабамі па выкананні розных чыноўніцкіх прыдумак.
Разам з тым звяртае на сябе ўвагу той факт, што некаторыя раёны не атрымалі ні аднаго дыплома (Гродзенскі, Мастоўскі, Навградскі), а гарадскія школы зніжаюць свае паказчыкі. У краіне скарачаецца беларускамоўнае навучанне, зніжаецца колькасць школ і вучняў, якія займаюцца па-беларуску. Па сведчанні Алеся Лозкі, старшыні РГА "Таварыства беларускай школы", толькі пятая частка школьнікаў Беларусі навучаецца па-беларуску, а па Гродзенскай вобласці колькасць такіх вучняў скарацілася з 51% ( ад агульнай колькасці ) у 199899 нав. г. да 27,6 % у 200708 н.г. ( "Наша слова" № 49, 3.12.2008 г.). У краіне адсутнічаюць вышэйшыя навучальныя ўстановы на нацыянальнай мове, скарачаюцца вучэбныя планы і праграмы па прадметах беларускага нацыянальнага цыкла; у Гродне няма ні адной школы, ні аднаго класа, якія працавалі б на беларускай мове; у многіх школах, якія лічацца беларускамоўнымі, выкладанне вучэбных прадметаў і выхаваўчая работа ажыццяўляюцца на рускай мове. Такое становішча адмоўна ўплывае на цікавасць школьнікаў да паглыбленага вывучэння беларускай мовы, культуры, гісторыі, на фармаванне нацыянальнай самасвядомасці - і адпаведна зніжае поспехі на алімпіядзе.
Але хочацца закончыць на аптымістычнай ноце, з верай у паляпшэнне спраў, а сёлетняй камандзе пажадаць поспехаў на фінальным, рэспубліканскім этапе алімпіяды.
І. Федаровіч, сябар ТБМ
Грамадская ініцыятыва за музей Валерыя Ўрублеўскага
5 лютага 2009 года ў пас. Жалудку Шчучынскага раёна адбылося паседжанне ініцыятыўнай групы па адкрыцці ў Жалудку музея Нацыянальнага героя Беларусі, генерала Парыжскай камуны Валерыя Ўрублеўскага .
У кабінеце старшыні Жалудокскага выканкаму Генадзя Іванавіча Цывінскага сабралася 12 чалавек: сем чалавек мясцовай інтэлігенцыі, чацвёра маладых людзей з в. Орля і сябар рэспубліканскай Рады ТБМ, рэдактар краязнаўчага, гістарычна-літаратурнага часопіса "Лідскі летапісец" Станіслаў Суднік.
Былі разгледжаны магчымасці і варыянты канцэпцыі будучага музея. Магчымасці неблагія: у бліжэйшы час вызваляецца памяшканне мясцовай бібліятэкі, і дастаткова прыняць рашэнне, што тут будзе музей.
Што тычыцца канцэпцыі, то былі разгледжаны два падходы:
стварэнне мясцовага краязнаўчага музея, дзе будзе экспазіцыя, прысвечаная Валерыю Ўрублеўскаму;
стварэнне першага ў Беларусі музея паўстання 1863 года, з ноў жа з сур'ёзнай экспазіцыяй, прысвечанай Валерыю Ўрублеўскаму.
Наперадзе практычныя крокі, мабыць, не простыя крокі, але калі людзі хочуць, то ўсё атрымаецца, і музей у Жалудку будзе.
Наш кар.
Фільм пра Старадарожскі музей на Нью-Ёрскім тэлебачанні
Днямі на адным з трох рускамоўных тэлеканалаў Нью-Ёрка быў паказаны фільм пра Старадарожскі музей Ана-толя Белага. Адзін з гледачоў адразу патэлефанаваў скульптару Інькову і распавёў, як добра глядзеўся ў Нью-Ёрку бюст Ларысы Геніюш яго работы.
Не горш глядзелася і астатняя экспазіцыя.
Наш кар.
Яны абралі беларушчыну...
Другі год з цікавасцю сачу за "Беларускім пяціборствам". Падобраму зайздрошчу яго ўдзельнікам. Я скончыў школу дзесяць год назад і ўдзельнічаў ў розных алімпіядах, але тады не даводзілася чуць аб спаборніцтвах, дзе б можна было паказаць цэлы спектр сваіх ведаў у самых розных школьных дысцыплінах.
Праз "Беларускае пяціборства", якое ладзіцца з пачатку новага стагоддзя і зараз праводзілася ўжо восьмы раз, прайшлі ўжо больш за дзвесце чалавек. Гэта найлепш адукаваныя школьнікі, якія ў большасці сваёй біялогіі, матэматыкі, фізікі пабеларуску не чулі, але палічылі сябе гатовымі да адказаў на такія пытанні на роднай мове. Ужо адным сваім удзелам яны засведчылі прыхільнасць да роднай мовы, да гісторыі сваёй краіны. Пяціборства дапамагло ім усвядоміць, наколькі грунтоўныя іх веды ў важных для любога чалавека кірунках. Хочацца верыць, што далейшае жыццё іх і створаных імі сямей будзе так ці інакш звязана з роднай мовай, з клопатам аб лёсе Бацькаўшчыны.
"Беларускае пяціборства-VIII" праведзена 5 студзеня новага года. Па заканчэнні працы журы я задаў некалькі пытанняў яго старшыні Міхасю Булавацкаму.
- Ці радуюць вас вынікі чарговага пяціборства?
- Так, ёсць прыемныя адметнасці. Папершае, удзельнікаў было болей, чым у мінулым годзе. Падругое, упершыню ўдзельнікаў з рэгіёнаў было болей, чым з абласнога цэнтра, гэта значыць слава пра пяціборства расце. Патрэцяе, выніковыя балы аказаліся крыху вышэйшымі за леташнія балы, найперш у прыродазнаўстве, але і па мове таксама. Радуе таксама тое, што ўпершыню перамогу атрымаў хлопец з вёскі. А то нам тут у горадзе пачынае здавацца, што ўсе разумныя людзі жывуць у горадзе, а вёска - гэта так, нейкі маргінальны прыдатак горада.
- Хто ж перамог?
- Лявіцкі Антось , дзевяцікласнік з настаўніцкай сям'і Палянінавіцкай школы Быхаўскага раёна. У яго самыя высокія балы адразу па трох намінацыях - па мове, літаратуры і гісторыі роднай краіны, дзякуючы чаму ён далёка апярэдзіў дзяўчыну, якая заняла другое месца. А гэта не хтонебудзь, а двойчы пераможца абласной матэматычнай алімпіяды Ганна Отчык . На трэцім месцы - Алена Кандаурава . Алена ўдзельнічала ў пяціборстве другі раз, год назад заняла восьмае месца. Той досвед дапамог ёй зараз падняцца на прызавое месца.
- Вы чакалі высокага выніку ад Юлі Чудаковай, якая двойчы займала другое месца на пяціборстве...
- На жаль, Юля на гэты раз не прыехала да нас, хаця збіралася. Ёй вельмі хацелася перамагчы на абласной алімпіядзе па матэматыцы. Яна аддала шмат сіл на тым спаборніцтве і, прыехаўшы дадому, заснула стомленая. Што ж, яе можна павіншаваць з прызавым месцам на абласной алімпіядзе і пажадаць поспехаў на алімпіядзе рэспубліканскай. Але і ў гісторыі пяціборства яе імя застанецца. Мы плануем да дзесятага пяціборства падрыхтаваць брашуру з расповядам пра пяціборства і яго пераможцаў. Мяркуем, што гэта будзе цікава не толькі нам.
- Як вы лічыце, што падштурхоўвае навучэнцаў да ўдзелу ў пяціборстве? Можа, грашовыя прызы?
- Грашовыя прызы мы выдаем, але яны невялікія. Калі яны і адыгрываюць тут нейкую прыцягальную ролю, то вельмі малую. Важней тут іншыя аспекты. Навучэнцаў старшых класаў пачынае турбаваць узровень іх адукацыі, бо яны рыхтуюцца да конкурсаў у ВНУ. Таму разумна робяць тыя, хто выкарыстоўвае любую магчымасць параўнаць свой узровень адукацыі з адпаведным узроўнем сваіх равеснікаў. Пяціборства дае ўнікальную магчымасць зрабіць такое параўнанне па шырокім спектры школьных дысцыплін і пры даволі шырокім прадстаўніцтве: у пяціборстве бяруць удзел лепшыя навучэнцы ўсёй вобласці. Акрамя прызоў мы выдаем прыгожа аформленыя дыпломы з фотаздымкам пераможцы і падрабязным апісаннем яго поспеху - колькі балаў у якой намінацыі набраў. Дыпломы падпісваюць рэктар універсітэта і старшыня абласной арганізацыі ТБМ, завяраючы подпісы сваімі пячаткамі. Гэтыя дакументы захоўваюцца, імі пахваляюцца, ганарацца. Пра пяціборства пішуць у газетах, паказваюць па тэлебачанні - усё гэта робіць сваю рэкламную справу. А матэрыяльнае заахвочванне мы ўвялі, бо лічым, што веданне роднай мовы павінна стаць выгодным для чалавека. Добра, каб і дзяржава прытрымлівалася таго ж прынцыпу.
- Чаму "Беларускае пяціборства" праводзіцца толькі ў Магілёве? Ці лічыце вы патрэбным такое спаборніцтва ў іншых абласных цэнтрах ці нават на ўзроўні краіны?
- Гэта было б добра. Такое спаборніцтва патрэбна ўсёй Беларусі і нават не толькі Беларусі. Але трэба сказаць, што яго арганізацыя патрабуе, акрамя сродкаў, шмат сіл і часу, якія камусьці трэба знайсці. Калі ў іншых абласных цэнтрах знойдуцца энтузіясты гэтай справы, то я гатовы падзяліцца з імі сваім досведам. А на ўзровень краіны мы спрабавалі выйсці. Аднойчы направілі ліст у міністэрства адукацыі: маўляў, мы гатовыя па заканчэнні рэспубліканскай алімпіяды ў вольны для ўдзельнікаў час правесці для іх пяціборства, сродкі знойдзем самі, ад міністэрства просім толькі дазволу. Атрымалі нейкі дзіўны адказ: міністэрства адукацыі лічыць немэтазгодным правядзенне пяціборства па прычыне недахопу сродкаў. Тое было недзе чатырыпяць год назад. Да сённяшняга міністра мы з такой прапановай не звярталіся.
- Якім вы бачыце пяціборства праз пяцьдзесяць год? Ці рыхтуеце сабе пераемніка, бо справа гэтая сапраўды вельмі патрэбная?
- Пяціборства развіваецца і ўдасканальваецца. Удасканальваюцца пытанні пяціборства, некалькі самых лепшых настаўнікаў пастаўляюць нам пытанні. Ужо на гэтым пяціборстве быў конкурс пытанняў па прыродазнаўстве. Цікавыя пытанні па літаратуры нам пастаўляе Ганна Бандарэнка, на мой погляд, лепшая ў Магілёве настаўніца беларускай мовы і літаратуры. Мы выбіраем такія пытанні, якія не патрабуюць багатых ведаў, але патрабуюць праявы разумовых здольнасцяў чалавека. Зараз мы маем магчымасць прымаць да ўдзелу ў пяціборстве ўсіх ахвотных, бо іх набіраецца максімум сорак чалавек. Магчыма, праз нейкі час спаборніцтва набудзе такую папулярнасць, калі мы будзем праводзіць адборачныя туры ў асобных рэгіёнах. А пра пераемніка... Гэта пакуль пытанне. Я прыглядваюся да людзей, якія супрацоўнічаюць са мной.
- "Беларускае пяціборства" адметнае тым, што развязкі матэматычных задач, адказы на пытанні даюцца на беларускай мове. Але ўявім, што Беларусь "дачакалася" свайго часу, вярнула родную мову ў розныя сферы жыцця краіны. Тады, магчыма, пяціборства стане не патрэбным? Ці не будзеце вы шкадаваць аб гэтым?
- Успамінаю Высоцкага, які казаў, што быў бы рады, калі б яго некаторыя песні састарэлі. Сёння сапраўды пяціборства ёсць нейкім выклікам манкуртызаванаму грамадству, якое ў масе сваёй не лічыць неабходным вяртанне роднай мовы ў штодзённы ўжытак. Яно і нарадзілася са спрэчкі з чыноўнікам упраўлення адукацыі: маўляў, ніхто не прыдзе развязваць матэматычную задачу на беларускай мове. Прышлі трыццаць чалавек. Але калі я дачакаюся таго шчасця, аб якім вы кажаце, то пяціборства не згіне. Яно перастане быць выклікам, але патрэба ў ім застанецца. Такое спаборніцтва моладзі патрэбна любой развітай дзяржаве, каб не ствараць аднабокіх спецыялістаў, а спрыяць павышэнню каштоўнасці шырокай адукацыі, каб імкнуцца да гармоніі чалавечага развіцця.
- Дзякую за гутарку. Творчага вам плёну і даўгажыцця!
Зміцер Савіч, Магілёў.
Імпрэза ў Таварыстве Беларускай Культуры ў Літве
У апошнюю суботу месяца, як заўсёды, адбылася імпрэза, прысвечаная значным падзеям, альбо некаторым асобам народжаным у студзені месяцы.
Старшыня Хведар Нюнька распавёў пра юбілей 90 год з дня заснавання Віленскай Беларускай Гімназіі (ВБГ). Быў паказаны багаты дакументальны матэрыял. Заснавальнікамі гімназіі былі : кс. Адам Станкевіч, Іван Луцкевіч, Алёна СакаловаЛекант, Юлія Мэнке і іншыя.
Гімназія размяшчалася ў Базыльянскіх мурах гістарычным і святым для кожнага беларуса месцы.
Першымі вучнямі былі выхаванцы з прытулку беларускіх дзяцейсіротаў вайны. Заснваў прытулак кс. Адам Станкевіч. З часам ВБГ пашырылася як колькасна, так і якасна. Створаны самадзейныя гурткі, духавы аркестр, форма адзення, бібліятэка, друкаваныя часопісы. Выкладчыкамі былі: А. Станкевіч, А. СакаловаЛекант, Барыс Кіта, Антон Луцкевіч, Максім Гарэцкі, Радаслаў Астроўскі, Канстанты Галкоўскі. Усе яны выхоўвалі з вучняў адукаваных, нацыянальна сведамых беларускіх патрыётаў.
Асабліва вялікая заслуга належыць кс. Адаму Станкевічу. Пра што ўспамінаюць былыя вучні, а пазней відныя грамадскія дзеячы Мар'ян Пецюкевіч, Вітаўт Тумаш, Раіса ЖукГрышкевіч і іншыя. Вучні ВБГ праславілі беларускую культуру і мову на ўсіх кантынентах, куды закінуў іх лёс вайны.
У трыццатых гадах на беларускіх землях Польшчы адбываўся моцны ціск супроць беларускасці. Адна за адной зачыняліся беларускія гімназіі. У канцы засталася адна ВБГ і тая стала філіяй польскай гімназіі.
У 1939 годзе Вільня была перададзена Літве. ВБГ была рэарганізавана ў прагімназію (ніжэйшы ўзровень), а пазней у 1940 годзе стала звычайнай савецкай школаю.
У часе нямецкай акупацыі ВБГ зноў атрымала правы поўнай гімназіі і нармальныя ўмовы працы.
У 1944 г., пасля прыходу савецкай улады, гімназія, як і ўсё беларускае жыццё ў Вільні спыніла сваю дзейнасць на доўгі, амаль 50 гадоў, час. Настаўнікі ВБГ былі альбо арыштаваныя і рэпрэсаваныя, альбо засталіся без працы і вымушаны былі шукаць працу у польскіх, альбо расейскіх школах. Кс. Адам Станкевіч і Антон Луцкевіч загінулі ў сталінскіх лагерах.
Толькі з развалам савецкай сістэмы, паступова, з цяжкасцямі, пачалося беларускае адраджэнне ў Вільні. ТБК напачатку 90 гадоў пачало дамагацца аднавіць беларускую школу ў Базыльянскіх мурах. Улады пачаткова абяцалі станоўча вырашыць гэтае пытанне пасля таго, як для інстытутаў, што займалі Базыльянскія муры, будуць пабудаваны новыя памяшканні па вул. Саўлецякё. Але Базыльянскія муры былі перададзены каталіцкай арцыбіскупіі, з якімі нам, нажаль, дамовіцца не ўдалося. Пазней, з дапамогай ТБК, пад беларускую школу атрымалі будынкі дзіцячага садка, дзе і цяпер знаходзіцца беларуская школа.
Нашы планы аднавіць слаўную беларускую гімназію ў Вільні з яе традыцыямі не здзейсніліся. Цяпер іншыя ўмовы і сітуацыя. Нажаль, тут няма тых самаахвярных беларускіх патрыётаўнастаўнікаў, што былі ў ВБГ, ды і патрыятычнае выхаванне не тое. Усё ж добра, што школа да гэтага часу існуе, калі ў самой Беларусі сітуацыя з беларускімі школамі драматычная.
Затым А. Адамковіч зрабіў цікавы даклад пра ксяндза Зянона Якуця беларускага патрыёта. Ён у цяжкіх умовах польскай акупацыі змагаўся за беларускую мову ў каталіцкіх касцёлах. Нажаль, кароткае жыццё (29 год) не дало магчымасці зрабіць большы ўклад у беларускую справу. ТБК ужо двойчы арганізавала падарожжа на Браслаўшчыну і кожны раз наведвала магілу кс. Зянона Якуця.
Хведар Нюнька расказаў пра асобу легенду, пра Барыса Рагулю. Яго шчаслівы ўцёк з капцюроў смерці сталінскай турмы на пачатку Другой Сусветнай вайны. У часе вайны ён арганізуе у Наваградчыне беларускі вайсковы эскадрон, які стаяў у той складаны час на баку абароны беларускага народу ад белых і чырвоных, якія палілі беларускія школы, забіваючы настаўнікаў і беларускіх культурных актывістаў. Пра шматбаковую працу Барыса Рагулі на эміграцыі, асабліва арганізацыю навукі для беларусаў у Лювені (Бельгія), затым у Канадзе. Праца на пасадзе нам. старшыні Рады Беларускай Народнай Рэспублікі. Быў паказаны відэяматэрыял пра семінар Еўрапейскага сектару Рады БНР у Вільні ў 1997 годзе, які ўзначальваў Барыс Рагуля.
У канцы быў праслуханы запіс, амаль дваццацігадовай даўнасці, змястоўнага выступлення Зянона Пазьняка.
Аглядальнік. Вільня, студзень 2009.
Абвестка
Запрашаем на сустрэчу з паэтам Уладзімірам Някляевым, якая адбудзецца ў сядзібе ТБМ (вул. Румянцава, 13) 16 лютага (панядзелак) 2009 г.
Пачатак у 18.30. Уваход вольны.
Бывай, Аляксандра Кліменцьеўна!
26 студзеня 2009 года пайшла ад нас у лепшы свет Аляксандра Кліменцьеўна Лісоўская - бібліятэказнаўца, бібліёграф, пісьменніца, перакладчыца.
Аляксандра Кліменцьеўна Лісоўская нарадзілася 24 красавіка 1934 года ў горадзе Менску. Яе бацька - Кліменцій Лявонавіч і маці Вольга Іванаўна - беларусы. У 1938 годзе быў неабагрунтавана і незаконна арыштаваны і расстраляны яе старэйшы брат - Міхаіл Кліменцьевіч - дырэктар Менскага станкабудаўнічага завода імя К.Я. Варашылава. У 1957 годзе ён пасмяротна рэабілітаваны. Сям'я яе працяглы час ішла па жыцці з страшэнным кляймом - "блізкія сваякі ворага народа". Дзеці з такіх сем'яў сталелі рана, каб зарабіць кавалак хлеба, ім трэба было вучыцца і працаваць значна лепш, чым іншым.
Вялікая Айчынная вайна прынесла новыя пакуты і суровыя выпрабаванні сям'і Лісоўскіх. І толькі цуд дапамог арыштаванаму нямецка-фашысцкімі акупантамі за сувязь з партызанамі бацьку, Кліменцію Лявонавічу, ужо немаладому чалавеку, выратавацца ад немінучай смерці. У 1946 годзе знявечаны ў фашысцкіх засценках і знясілены цяжкім жыццём, ён памёр.
У знак глыбокай удзячнасці за дапамогу, аказаную яўрэям у час Вялікай Айчыннай вайны, 1 лістапада 2006 года спецыяльнай Камісіяй інстытута Яд Вашэм сям'і Аляксандры Кліменцьеўны прысвоена высокае званне "Праведнікі Свету".
Аляксандра Кліменцьеўна закончыла 2ю жаночую СШ горада Менска. У школе сярод іншых настаўнікаў яе вучылі С.М. Станюта і мастак М.П. Станюта. У 1952 годзе з адзнакай яна закончыла Менскі бібліятэчны тэхнікум імя А.С. Пушкіна, у 1956 годзе - бібліятэчны факультэт Менскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута імя А.М. Горкага. У інстытуце ёй выкладаў бібліятэчную справу і быў кіраўніком яе дыпломнай работы І.Б. Сіманоўскі - класік бібліятэчнай справы, заслужаны дзеяч культуры БССР, дырэктар Дзяржаўнай бібліятэкі імя У.І. Леніна ("ленінкі"), перакладчык на беларускую мову твораў Генрыха Гейнэ і Адама Міцкевіча. У 22 гады Аляксандра Кліменцьеўна стала загадчыцай 2й дзіцячай бібліятэкі горада Менска, гаспадыняй "аптэкі для душы".
У часы хрушчоўскай "адлігі", калі паўсюдна праходзіла рэабілітацыя пакутнікаў сталінскага ГУЛАГу, яна ўжо не чакала ніякіх непрыемнасцяў. Але ў гэты час знайшоўся зайздроснік - галоўны бухгалтар аддзела культуры Менгарвыканкама, сусед А.К. Лісоўскай, які да вайны працаваў галоўным бухгалтарам Саюза пісьменнікаў БССР. Ён далажыў па інстанцыі, што Аляксандра Кліменцьеўна "з сям'і ворага народа" і раіў не давяраць ёй адказнай работы. Але маладога спецыяліста пасылалі ў камандзіроўкі ў Маскву, на Пленумы Міністэрства культуры СССР і на ВДНГ СССР, дзе яна выступала з дакладамі перад вядомымі дзіцячымі паэтамі С.Я. Маршаком і Л.А. Касілем.
З лагераў пачалі вяртацца беларускія пісьменнікі. Супрацоўнікі бібліятэкі сустракаліся з рэабілітаванымі пакутнікамі: Алесем Пальчэўскім, Станіславам Шушкевічам, Паўлам Пруднікавым, Сяргеем Грахоўскім.
35 гадоў (1956 - 1992 гг.) Аляксандра Кліменцьеўна ўзначальвала бібліятэку № 2 горада Менска. Тут працавалі літаратурныя клубы, праводзіліся прэм'еры (прэзентацыі) лепшых беларускіх кніг, вандроўкі з чытачамі па гістарычных мясцінах Беларусі.
Бібліятэка атрымала ганаровае званне "Лепшая дзіцячая бібліятэка Рэспублікі". Бібліятэку добра ведалі ў БССР і СССР. За плённую працу Аляксандра Кліменцьеўна была ўзнагароджана Граматамі Міністэрства культуры СССР і БССР, медалём "За доблесную працу". Ёй было прысвоена ганаровае званне "Выдатнік культуры СССР".
Для выдавецтва "Детская литература" пад псеўданімам Эва Любанская пераклала на рускую мову творы А. Пальчэўскага, В. Хомчанкі, П. Рунца і Т. Хадкевіча - усяго 7 кніжак. Аўтар крытычных артыкулаў, апавяданняў для дзяцей, казак, выкладчык дзіцячай літаратуры ў Менскім педагагічным інстытуце імя А.М. Горкага, член міжведамаснага бібліятэчнага савета Міністэрства культуры БССР і журы конкурсаў на лепшы літаратурны твор для дзяцей і юнацтва.
Пазнаёміўшыся з мэтамі і задачамі клуба "Спадчына", Аляксандра Кліменцьеўна зрабіла па таму часу смелы крок - дала згоду сябрам клуба ў 1988 - 1992 гадах на правядзенне пасяджэнняў у дзіцячай бібліятэцы №2 па вуліцы Кузьмы Чорнага, 10.
За актыўны ўдел у нацыянальным Адраджэнні Бацькаўшчыны, плённую і працяглую працу ў клубе "Спадчына" грамадскі Камітэт Ушанавання ганараваў яе медалём Цёткі (Алаізы Пашкевіч) "Кветка Беларусі" (2003), імянным Срэбным пярсёнкам з выявай герба "Пагоня"і дэвізам "Жыве Беларусь" (2008), Крыштальным юбілейным кубкам "25 год. Клуб "Спадчына" з выявай герба "Пагоня" і асабістым прозвішчам (2009) з уручэннем адпаведных дыпломаў і занясеннем у Кнігу гонару "Рупліўцы твае, Беларусь".
У Старадарожскім мастацкім музеі экспануюцца: партрэт А.К.Лісоўскай і групавы партрэт "Васіль Быкаў сярод сяброў клуба "Спадчына" (абодва партрэты пэндзля мастака А. Крывенкі); медальён "Аляксандра Кліменцьеўна Лісоўская" (мастак, скульптар М. Несцярэўскі).
У гістарычна-краязнаўчым нарысе "У сведкі выбралі мяне…" А.К. Лісоўская пакінула ўспаміны пра сябе (пачынаючы з ранняга дзяцінства), пра родных і блізкіх, знаёмых і суседзяў, якія жылі ў мікрараёне Старая Ляхаўка горада Менска (цяпер вуліца Кастрычніцкая, а на месцы, дзе стаяў дом Лісоўскіх, пабудавана канцэртная зала "Мінск".
Погляды А.К. Лісоўскай, адносна павешанай нямецка-фашысцкімі карнікамі на вуліцы Кірава на яе вачах Машы Брускінай, разыходзяцца з афіцыйнымі догмамі. Яна адстойвала сваё бачанне гэтага трагічнага акта. Сямігадовая Алеся сама бачыла (а дзіцячая памяць вельмі моцная, асабліва на такія страшныя падзеі), як вешалі дзяўчынку з чорнымі кучаравымі валасамі, бачыла ля шыбеніцы жанчыну, якая цалавала ногі павешанай і ўвесь час, галосячы, паўтарала: "Дачушка мая, Мусенька…"
Аляксандра Кліменцьеўна смела абараняла ад забыцця імя яўрэйскай дзяўчынкі Машы Брускінай і змагла гэта зрабіць. Пасля сустрэчы з ізраільскай дэлегацыяй, якую яна пазнаёміла з аргументамі і вынікамі сваіх даследаванняў, у 2008 годзе адна з вуліц у Ерусаліме названа ў гонар Машы Брускінай.
У канцы 80х гадоў ХХ стагоддзя ў складзе Арганізацыйнага камітэта Беларускай Каталіцкай Грамады, у якую ўваходзілі не толькі католікі, але і шчырыя адраджэнцы беларускай мовы, гісторыі і культуры, змагалася за вяртанне касцёлаў вернікам, за ўжыванне беларускай мовы ў канфесійным жыцці храмаў.
Пакінула па сабе цудоўных дзяцей - Вольгу і Сяргея, прыгажунь унучак.
І дзецям, і ўнукам, і праўнукам ёсць з каго браць у жыцці прыклад - з Аляксандры Кліменцьеўнай Лісоўскай.
Вечная ЁЙ памяць.
Сябры клуба "Спадчына"
Кніга пра падарожніка і пісьменніка Адольфа Янушкевіча
Прэзентацыя кнігі "Жыццё Адольфа Янушкевіча і яго лісты з кіргізскіх стэпаў" прайшла ў Менску 23 студзеня.
У ілюстраванае выданне ўключаны лісты родным і сябрам беларускага шляхціца - актыўнага ўдзельніка нацыянальна-вызвольнага паўстання супраць рускага царызму 1830-1831 гадоў, падарожніка і пісьменніка, ураджэнца Нясвіжа А.Янушкевіча (1803-1857). Ён быў высланы ў Сібір, правёў там амаль 25 гадоў і толькі за год да смерці вярнуўся дамоў у вёску Дзягільна (Дзяржынскі раён Менскай вобласці). У 1861 годзе таварыш А.Янушкевіча па вучобе ў Віленскім універсітэце Фелікс Уратноўскі выдаў кнігу "Жыццё Адольфа Янушкевіча і яго лісты з кіргізскіх стэпаў" у Парыжы; другое пашыранае выданне выйшла ў Берліне ў 1875 годзе.
У дзённікавых запісах і лістах А. Янушкевіч не толькі апісаў побыт казахаў і іх духоўную культуру, але і абараняў мясцовых жыха-роў ад самавольства баеў і царскай адміністрацыі. А. Янушкевіч паслужыў прататыпам рэвалюцыянера Адольфа ў паэме Адама Міцкевіча "Дзяды".
Пераклад выдання з польскай мовы, прадмову і каментары да кнігі падрыхтавала Ганна Матусевіч .
Наш кар.
"З БЕЛАРУСКІМ СЛОВАМ"
Віцебская абласная арганізацыя ТБМ прыняла рашэнне правесці на пачатку 2009 года агляд-конкурс ужывання беларускай мовы ў рэгіянальным друку. Неабходнасць гэтага саспела ўжо даўно, бо, на жаль, колькасць публікацый па-беларуску ў перыядычных выданнях вобласці няўхільна змяншаецца. А тое, што друкуецца па-беларуску, не заўсёды адпа-вядае патрабаванням культуры мовы.
Ніжэй прапануюцца вытрымкі з пастановы рады Віцебскай абласной арганізацыі ГА "Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны" ад 20 снежня 2008 года " Аб абласным аглядзе-конкурсе ўжывання беларускай мовы мясцовым друкам " З беларускім словам ":
1. Правесці на працягу студзеня - красавіка 2009 года агляд-конкурс ужывання беларускай мовы мясцовым друкам (абласныя, гарадскія, раённыя газеты, недзяржаўныя выданні - "Вольнае Глыбокае", "Віцебскі кур'ер" і іншыя).
2. Мэта агляду-конкурсу:
- заахвочванне рэдакцый да паўнавартаснага выкарыстання дзяржаўнай беларускай мовы на старонках газет, папулярызацыя беларускай культуры і гісторыі Беларусі ;
- інфармаванне органаў улады, грамадскасці аб стане ўжывання беларускай мовы ў сродках масавай інфармацыі вобласці;
3. Агляд-конкурс праводзіцца па трох катэгорыях:
- абласныя, гарадскія газеты;
- раённыя газеты;
- недзяржаўныя выданні.
4. Пры падвядзенні вынікаў агляду-конкурсу ўлічваецца выкарыстанне беларускай мовы пры падрыхтоўцы матэрыялаў супрацоўнікамі рэдакцый, наяўнасць беларускамоўных публікацый творчага характару і літаратурных старонак, культура мовы, выступленні афіцый-ных асоб на старонках газет па-беларуску, ужыванне беларускай мовы ў выступах у друку святароў, а таксама беларуская мова ў тэкстах віншаванняў, рэкламы і аб'яў.
5. Зацвердзіць наступны склад журы:
- Навумчык І.А. - старшыня журы;
- Бабіч Ю.М. - намеснік старшыні журы, кандыдат філалагічных навук, дацэнт;
- Кадушка В.У. - адказны сакратар рэдакцыі газеты "Народнае слова";
- Севярынец К.П. - журналіст;
- Сіманёнак Л.І. - паэтка, сябра Саюза беларускіх пісьменнікаў.
6. У першай і трэцяй катэгорыях вызначаюцца па два пераможцы, у другой катэгорыі (раённыя газеты) - тры пераможцы.
Вынікі агляду-конкурсу " З беларускім словам " падводзяцца да 30 красавіка 2009 года. Узнагароджванне намінантаў прымеркаваць да Сусветнага Дня свабоды друку.
Спадзяёмся, што нашая ўвага да рэгія-нальных выданняў паспрыяе пашырэнню выкарыстання на іх старонках мовы тытульнай нацыі беларускай дзяржавы, павышэнню якасці беларускамоўных публікацый і культуры маўлення ўвогуле.
Юрась Бабіч , намеснік старшыні Віцебскай абласной арганізацыі ГА "ТБМ імя Ф. Скарыны".