Герб горада Ліды, наданы 17 верасня 1590 г.
HOMO HISTORICUS 2023
Гадавік антрапалагічнай гісторыі
Пад рэдакцыяй доктара гістарычных навук Аляксандра Смаленчука
Рэдакцыйная рада: PhD Ірына Дубянецкая (Беларускі калегіюм, Менск), праф., д-р габіліт. Лешак Заштаўт (Uniwersytet Warszawski), PhD Русціс Камунтавічус (Vytauto Didžiojo universiteto, Kaunas), проф., д-р істор. наук Ольга Ковалевська (Інститут історіï Украïны, Киïв), д-р гіст. навук, праф. Аляксандр Краўцэвіч (Uniwersytet Warszawski), д-р мастацтвазнаўства, праф. Вольга Лабачэўская (Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў, Менск), PhD Рымантас Мікніс (Lietuvos istorijos instituto, Vilnius), праф., д-р габіліт. Яўген Мірановіч (Uniwersytet w Białymstoku), д-р габіліт., праф. Генадзь Сагановіч (Uniwersytet Warszawski), праф., д-р гіст. навук Мікалай Хаўстовіч (Uniwersytet Warszawski), д-р габіліт., праф. Ганна Энгелькінг (Instytut Slawistyki PAN, Warszawa).
Рэдакцыйная калегія: Д-р гіст. навук Аляксандр Смалянчук (рэдактар), PhD Таццяна Касатая (сакратар рэдакцыі) (Гродна), канд. гіст. навук Аляксандр Радзюк (Гродна), канд. гіст. навук Сяргей Грунтоў (Менск), канд. істор. наук Олена Кондратюк (Кіеў), PhD Аляксандр Пагарэлы (Гродна).
Рэцэнзенты: Праф., д-р габіліт. Яўген Мірановіч (Беласток), д-р гіст. навук Аляксандр Гужалоўскі (Менск), д-р гіст. навук Аляксандр Краўцэвіч (Варшава), праф., д-р гіст. навук Захар Шыбека (Хайфа), д-р мастацтвазнаўства Вольга Лабачэўская (Менск), д-р гіст. навук Аляксандр Смалянчук (Варшава), канд. гіст. навук Андрэй Кіштымаў (Менск).
Рэдакцыя тэхнічная: Аляксандр Радзюк (Гродна). Вокладка: Мануэль Прада (Praha, Czech).
Homo Historicus 2023. Гадавiк антрапалагiчнай гiсторыi / Пад рэд. д-ра гіст. н. А. Смаленчука. - Варшава: Полацкія лабірынты, 2023. - 336 с., [11 л. іл.] іл.
Homo Historicus 2023 працягвае традыцыі шасці папярэдніх тамоў (2008, 2009, 2012, 2016, 2019 і 2022 гг.) з іх арыентацыяй на пашырэнне антрапалагічнага стылю мыслення ў аналізе мінулага. Апублікаваныя тэксты знаёмяць з раней невядомымі беларускамоўнымі тэкстамі з атачэння Кастуся Каліноўскага, датычаць суадносін біяграфіі навукі з біяграфіяй навукоўца, асвятляюць многія важныя старонкі айчыннай гісторыі. Сярод аўтараў – вядомыя даследчыкі з Беларусі, Польшчы і Украіны..
УДК 572+94(476)
ISSN 2424-5216
ЗМЕСТ
Прадмова (Аляксандр Смалянчук) ... 8
• Introduction (Aliaksandr Smalianchuk) .... 8
ДАКУМЕНТ. DOCUMENT
АЛЯКСАНДР СМАЛЯНЧУК (ВАРШАВА). Невядомыя беларускамоўныя тэксты з атачэння Кастуся Каліноўскага. 1862-1863 гг. ... 10
• Aliaksandr Smalianchuk (Warsaw). Unknown Belarusian texts from Kastus Kalinouski's inner circle. 1862-1863 ... 10
ДАСЛЕДАВАННІ. STUDIES
БІЯГРАФІЯ НАВУКІ І НАВУКОЎЦА. BIOGRAPHY OF SCIENCE AND SCIENTISTS
ПАМЯЦІ ГІСТОРЫКА ВАЛЯНЦІНЫ МЯТЛІЦКАЙ (10.03.1955-8.02.2022) ... 34
• In memory of the historian Valiantsina Myatlitskaya (10.03.1955-8.02.2022) ... 34
ВАЛЯНЦІНА МЯТЛІЦКАЯ (ГОМЕЛЬ). Шляхі да маіх універсітэтаў… 35
• Valiantsina Myatlitskaya (Homel). The way to my universities ... 35
Бібліяграфія навуковых прац Валянціны Мятліцкай (Лебедзевай). 1994-2021 гг.
(укладальнік А. КІШТЫМАЎ) ... 52
• Bibliography of the Scientific Workers of Valiantsina Myatlitskaya (Lebedzeva). 1994-2021 (compiled by A. KISHTYMAU) ... 52
Валянціна Мятліцкая ва ўспамінах сяброў і калег ... 66
• Valentina Myatlitskaya in the memories of friends and colleagues ... 66
ЯНІНА ГРЫНЕВІЧ (МЕНСК). Як нацыя вучылася спяваць: жыццё і дзейнасць Антона Грыневіча ... 82
• Yanina Hrynevich (Mensk). How nation learnt to sing: life and work of Anton Hrynevich ... 82
ДЫЯЛОГІ. DIALOQUES
Я сябе місіянеркай не адчуваю… Аляксандр Смалянчук размаўляе з Вольгай Лабачэўскай ... 101
• I don't feel like a missionary… Aliaksandr Smalianchuk talks with Professor of Art History Volha Labacheuskaya ...101
ВІЛЕНСКІ СШЫТАК. VILNA'S NOTES
АЛЯКСАНДР СМАЛЯНЧУК (ВАРШАВА). Чалавек, які сказаў праўду. З жыццяпісу Францішка Аляхновіча (1883-1944) ... 124
• Aliaksandr Smalianchuk (Warsaw). The man who said truth. Sketches of Frantishek Aliachnovich's biography (1883-1944) ... 124
АЛА ПІГАЛЬСКАЯ (ВАРШАВА). З гісторыі друкарні Юзафа Завадскага (1805-1940): выдавецкая дзейнасць і сетка кантактаў ... 147
• Ala Pihalskaya (Warsaw). From the history of the printing house of Józef Zavadzkyi (1805-1940): publishing activities and network of contacts ... 147
ГІСТОРЫЯ Ў АНТРАПАЛАГІЧНАЙ ПЕРСПЕКТЫВЕHISTORY IN ANTROPOLOGICAL PERSPECTIVE
ВІКТАР ЯКУБАЎ (ВАРШАВА). Права на супраціў тыраніі ў Вялікім Княстве Літоўскім на прыкладзе дзейнасці Льва Сапегі і Януша Радзівіла (канец XVI - пачатак XVII ст.) ... 163
• Viktar Yakubau (Warsaw). Evolution of the right to resist tyranny in the Grand Duchy of Lithuania and its understanding on the example of the legacy of Leo Sapieha and Janusz Radziwill (the end of the XVIth - beginning of the XVIIth century) ... 163
СЯРГЕЙ ГРУНТОЎ (МЕНСК). «Аўгусцейшы дзед». Імператарскія скульптурныя помнікі ў беларускіх гарадах і мястэчках у пачатку ХХ ст. ... 176
• Serhei Hruntou (Mensk). "August old man". Imperial sculptural monuments in Belarusian cities and small towns in the beginning of the 20th century ... 176
ЯН ГАРДЗЕЕЎ (КРАКАЎ). Białoruś w koncepcjach Leona Wasilewskiego i Stanisława Grabskiego przed traktatem ryskim ... 195
• Jan Gordziejew (Krakow). Belarus from Leo Wasilewski's and Stanisław Grabski's perspectives before the Treaty of Riga ... 195
ОЛЬГА ЗУБКО (ВІННІЦА). Штодзённае жыццё беларусаў у міжваеннай Чэхаславакіі (1919-1939) ... 209
• Olga Zubko (Vinnytsia). Everyday life of Belarusians in interwar Czechoslovakia (1919-1939) ... 209
АЛЯКСАНДР ГУЖАЛОЎСКІ, ДАНУТА ГРЫНЬ (МЕНСК). Іншадумства ў БССР у часы Адлігі ... 223
• Aliaksandr Hužaloŭski, Danuta Hryn (Mensk). Dissent in Soviet Belarus during the 'thaw'. 1953-1968 ... 223
МІКОЛА БЯНЬКО (МЕНСК). Вобразы савецкай рэчаіснасці 1960-х гг.: перапіска «антысаветчыкаў» Луцкевічаў ... 247
• Mikalai Bianko (Mensk). Images of the Soviet reality of 1960s: «anti-soviet» Lutskevichs' correspondence ... 247
АЛЯКСАНДР РАДЗЮК (ГРОДНА). Вобраз Расійскай імперыі ў гістарычнай памяці сучаснай Беларусі (на прыкладзе афіцыйных сайтаў мясцовых органаў улады) ... 280
• Aliaksandr Radziuk (Hrodna). Russian Empire image in the historic memory of modern Belarus (on the example of official sites of local authorities) ... 280
ВОЛЬНАЯ ТРЫБУНА. FREE TRIBUNE
ІГОРЬ БАРИНОВ, ИВАН СТРЕЛКОВ (МОСКВА). Проблемы исторического сознания в современной России ... 296
• Igor Barinov, Ivan Strelkov (Moscov). Problem of historical consciousness in modern Russia ... 296
НАВУКОВАЕ ЖЫЦЦЁ. SCIENTIFIC LIFE
РЭЦЭНЗІІ. REVIEWS
«Археаграфічная энцыклапедыя аднаго жыцця…»
"Archaeographic encyclopedia of one life..."
Мітрафан Доўнар-Запольскі (1868-1934): асоба ў дакументах і ўспамінах. Укладанне В. М. Мятліцкай. Пад рэд. А. Смаленчука і А. Кіштымава, Мінск, 2020. 488 с. ... 304
АНАТАЦЫІ. ANNOTATIONS
Umysł miał jasny i serce miłujące. Edward Woyniłłowicz w dokumentach i materiałach. Wybór, opracowanie, wstęp i przypisy Roman Jurkowski, Olsztyn 2021, 743 s. ... 318
J. Grzybowski, Białoruski ruch niepodległościowy w czasie II wojny światowej, Warszawa 2021, 432 s. ... 320
Беларускі гістарычны агляд, т. 29, сшытак 1-2 (56-57), снежань 2022. ... 322
ЗАПІСЫ 42. Беларускі інстытут навукі й мастацтва = ZAPISY 42. Belarusan Institute of Arts and Sciences, New York - Miensk 2022 ... 324
Rocznik Centrum Studiów Białoruskich = Гадавік Цэнтра беларускіх студыяў, 2022, nr 8. ... 327
Звесткі пра аўтараў ... 329
• About the Authors ... 329
Удакладненні да артыкула В. Івановай Беларускі музей імя Івана Луцкевіча ў Вільні - шлях да ліквідацыі, Homo Historicus, 2022 ... 335
Кніга ў PDF