Літаратурна-мастацкі зборнік, 2020 - 2021 гг.
№ 10
г. Ліда, 2022; “Пружмень”
Ад лідскіх муроў. Літаратурна-мастацкі зборнік № 10 за 2020-2021 гг. На беларускай мове. Ліда. 2022. 524 с.
Выдаецца ў адпаведнасці з п. 7.4 артыкула 13 ЗАКОНА РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ “Аб сродках масавай інфармацыі” ад 17 ліпеня 2008 г. № 427-З.
Выдавец: Прыватнае ўнітарнае прадпрыемства “Пружмень”.
Укладальнікі: Станіслаў Суднік, Алесь Хітрун.
Галоўны рэдактар: Станіслаў Суднік.
Рэдактар раздзела паэзіі: Валера Мацулевіч.
Рэдактар раздзела прозы: Алесь Хітрун.
Карэктары: Алесь Мацулевіч, Алесь Хітрун.
У зборнік уключаны выняткі з творчага даробку лідскіх літаратараў за 2020-2021 гг. У зборнік трапілі матэрыялы, якія былі апублікаваны ў гэтыя гады або падрыхтаваны да друку. У зборнік увайшлі і іншыя матэрыялы, датычныя літаратурнага жыцця Лідчыны.
На першай старонцы вокладкі - партрэт лідскай пісьменніцы графіні Сафіі дэ Шуазёль Гуф’е (з дому Тызенгаўз), пісала на французскай мове.
Мы былі за Беларусь
Нас білі злева, білі справа,.
Сваіх-чужых ліхі хаўрус,.
А мы стаялі за дзяржаву,.
А мы былі за Беларусь..
У гэты зборнік увайшлі творы, напісаныя, надрукаваныя, перакладзеныя ў асноўным у 2020 і 2021 гадах. Гэта былі няпростыя гады для беларускага грамадства. Складаныя падзеі 2020-га і рэакцыя на іх у 2021-м закранулі вельмі і вельмі многіх, а людзей творчых ці не ўсіх. І падзеі гэтыя павінны былі выклікаць пэўны водгук ад творцаў. Чакалася, што бурныя зрухі ў грамадстве выклічуць хвалю публіцыстычнай паэзіі, магчыма, рознай скіраванасці, але выклічуць. А гэтага не адбылося. Лідскія літаратары аказаліся як бы па-над падзеямі. Тэматыка засталася практычна тая ж самая - агульнанацыянальная, агульнабеларуская. Родная зямля, родны край, бацькава хата, родная мова, каханне, звыклы побыт, прырода, гісторыя займаюць асноўную плошчу і раздзела паэзіі, і раздзела прозы. Творы лідскіх паэтаў і празаікаў самай моцнай дратвай знітаваны з рэальным жыццём, з жыццём, якое ідзе на роднай ямлі, а не на экранах смартфонаў. І ўсе яны дэманструюць шчырую адданасць лідскіх творцаў, сваёй Бацькаўшчыне, безапеляцыйную вернасць Матулі-Беларусі, якая засталася галоўнай каштоўнасцю для ўсіх разам і для кожнага паасобку.
У зборніку творы больш, чым 30 сучасных аўтараў, а таксама змешчана “Аповесць пра Таўлая” Уладзіміра Калесніка і 1-я аповесць з тэтралогіі Веры Навіцкай пра Марусю Старабельскую “Добра жыць на свеце”, напісаная яшчэ ў пачатку ХХ стагоддзя, калі буры і катаклізмы толькі прачыналіся, недзе далёка-далёка ішла руска-японская вайна, а на захадзе імперыі было ціха і мірна.
Зусім нечакана ў зборніку захаваўся раздзел “Эпас”, бо куды ж было аднесці вершаваны аповед пра сваю сям’ю Марыі Ганчар, а таксама яе аповеды пра лідскія дзіцячы садок і мастацкі калектыў “Скарбніца”. У зборніку змешчаны творы некалькіх новых аўтараў, а значная колькасць творцаў, якія друкаваліся ў ранейшых зборніках, у гэтым выданні не прадстаўлена, а значыць ёсць дадатковы патэнцыял, не ўсё вычарпана, і пасля выхаду гэтага выдання можна думаць пра наступнае.
Станіслаў Суднік.